Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.1.Główneperspektywytworzeniatypologiiodbiorcówmuzyki...
79
charakteryzującasiężywąkolorystyką,rozmachem,silnąemocjonalnością,kontra-
stamiizmiennością,natomiastnneurotyczniintrowertycy”wybiorąutworyimpre-
sjonistyczne(Pałosz,2009,s.153).
Równolegleswojebadaniaprowadzilitakżesocjologowieifilozofowie.Jeden
zczołowychprzedstawicieliszkołyfrankfurckiej,TheodorW.Adorno(1974),już
w1949rokuwramachdziełaFilozofianowejmuzykiopublikowałrozdziałTypyod-
biorumuzyki,gdziewyróżniłdwatypyodbiorumuzyki(nienaturalne,leczwytwo-
rzonehistorycznie),przyporządkowującjedwómgłównymzespołomcechcharakteru.
Pierwszytypekspresyjno-dynamiczny,maswojeźródłowśpiewie(przezwyciężanie
czasu,pozamuzycznyupływczasuprzetwarzanyjestwdynamizmprocesumuzycz-
nego),drugityprytmiczno-przestrzennyjestposłusznybiciuwbęben(podziałczasu
narówneodcinki,likwidacjaiuprzestrzennienieczasu).Adornodowodził,żewielcy
kompozytorzywrazznajpiękniejsząmuzykąklasycznąłączylitedwaświaty,azmiany
wmuzycespowodowały,żeobydwasposobyodbieraniamuzykisąjużcałkowicie
oddzieloneiprzeztocorazbardziejbezsensowne(dlapoparciaswoichtezatakował,
jegozdaniemefekciarski,stylIgoraStrawińskiego).
Wewprowadzeniudoswojegokolejnegodzieła,Socjologiimuzyki,Adornokon-
centrujesięjużbardziejnaodbiorcachmuzyki,gloryfikującanalitycznesłuchanie
muzyki.Tensocjolog,filozof,teoretykmuzykiikompozytorwjednejosobiew1962
rokuzaproponowałbardziejrozbudowanątypologięsłuchaczy.Adornonajwyżejoce-
niałkategorięekspertów,wktórejmieścilisięsłuchaczeprofesjonalnieobycizmuzy-
ką,ludziezwiedząlubdoświadczeniemmuzycznym,naprzykładteoretycymuzyki
isamiartyści-wirtuoziczydobrzyrzemieślnicy(Maigret,2013).Dalejautorwymie-
niadobrychsłuchaczy,czyliosobynieznającesięnamuzyceprofesjonalnie,alezdolne
dojejchłonięciawnaturalnysposób,najczęściejzewzględunapochodzenieioby-
ciezmuzykąwdomulubwłasnymotoczeniu.Kolejnymtypemsąwykształcenisłu-
chacze,osobyosłuchane,poszukującewiedzyotechnikachwykonawczych.Nakońcu
Adornowymieniasłuchaczaemocjonalnego,uktóregomuzykawywołujeskojarzenia
czywspomnienia.Wartopodkreślić,żewedługAdornokulturamasowajużodXIX
wiekunietylkoniszczyłakulturęwysoką,wymagającąwysiłkuintelektualnego,ale
byłazagrożeniemnawetdlapowstałejnaprzestrzeniseteklatkulturypopularnej,na
przykładmuzykiludowej,opartejnaprzekazieustnym(Maigret,2013).Byćmożedla-
tegoprezentowałdużydystansnietylkodomuzykiStrawińskiego,aletakżedocoraz
popularniejszejmuzykijazzowej.Niecoinnąperspektywęitypologięodbiorumuzyki
zaprezentowałw1964rokuwpracyTheAnthropologyofMusicprekursorantropologii
muzycznej,amerykańskietnomuzykologAlanParkhurstMerriam(1964).Uważałza
najważniejszebadaniemuzykiijejodbiorcówwkontekściepraktykkulturalnych.Kon-
centrowałsięnawyodrębnieniulicznychfunkcjimuzykiwżyciuczłowieka,gdzieemo-
cjonalnaekspresjaiestetycznaprzyjemnośćbyłytylkoskładowymiwiększejcałości.
