Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
78
3.PRZESTRZENIEODBIORUMUZYKI
odbiorcówmuzyki.Typologieteopierająsięczęstonazestawieniuosobowościludz-
kichztypamisłuchaniamuzykialbozmożliwymipreferencjamimuzycznymi.Naj-
częściejwskazują,jakitypsłuchaczajestnajbardziejświadomymipełnowartościowym
odbiorcądanegogatunkuczytypumuzyki.Opisująteżkontaktodbiorcyzmuzykąod
stronyestetycznejiartystycznej.WbadaniachXXiXXIwiekumożnadostrzectakże
perspektywęsocjologiczną,wktórejwyróżniasię,jakieklasyspołecznepodatnesąna
danegatunkimuzyczne,atakżeopisujesięsubkulturyzwiązanezdanymigatunka-
mimuzycznymi.Opisyczęścizpowyższychtypologiiznalazłysiętakżenapoczątku
książki.
Wielubadaczy,proponującrozmaitetypologie,nawiązujedopierwszegowspół-
czesnegopodziałuopisanegow1880rokuprzezangielskiegopsychologaiparapsy-
chologaEdmundaGurneya,któryzjawiskudoświadczaniamuzykiprzezsłuchaczy
poświęciłswojąnajważniejsząpublikacjęThePowerofSound,najbardziejznaczące
dziełoztegozakresuwdrugiejpołowieXIXwieku(Levinson,1997).Gurneywswo-
imtraktacieopisywałestetykęmuzyczną-pisałofizjologiisłyszenia,nawiązywałdo
relacjimuzykiimoralności,opisywałformy,ekspresjęiwartościwmuzyce.Przede
wszystkimjednakjakopierwszyopublikowałw1880rokutypologięodbiorcówmu-
zyki.Wyróżniłdwapodstawowesposobysłuchaniamuzyki1,czyliokreślonyoraznie-
określony,tzw.konkretno-emocjonalny(Gurney,1880).Autorskupiałsięnaróżnicach
wodbiorzezewzględunaformędzieł.JużwXIXwiekuwykazywał,żewysokiedźwięki
poprawiająnastrójioddziałująpozytywnienasłuchaczy,niskiezaśtworząpodniosły
nastrój.ZdaniemGurneyapodobniejestztempemirytmem-spokojnyrytmodpręża,
mocnydodajeenergiiipowagi;wolnetempouspokaja,aszybkiepobudza.Gurneybył
wstaniestwierdzić,jaktrzebaskonstruowaćkompozycjęlubwjakisposóbwykonać
dzieło,abymuzykawywołałaradośćichęćafirmacjiżycia.
Kolejnenazwiskaistotnychbadaczyanalizującychproblematykęzperspekty-
wypsychologicznej(odlat40.dolat70.)tomiędzyinnymiCyrilBurt,HansEysenck,
RaymondCattel,MortonKeston,IsabellePintoczyElsiePayne.Burtjakopierwszy
w1939rokuzestawił4-czynnikowątypologięosobowościwedługczynnikówróżnicu-
jącychpreferencjemuzyczne(neurotyzm,ekstrawersjaiintrowersjaorazpsychotyzm),
aEysenckw1975rokująrozwinął(Pałosz,2009).Stałosiętofundamentemwszystkich
kolejnychbadańwtymkierunku.WartowtymmiejscuzacytowaćhipotezęBurta,
potwierdzonąpóźniejwbadaniachKestonaiPinto:
Introwertycyzdająsiębyćzasadniczolepiejprzygotowanidogłębszejanalizyutworu,
ekstrawertycyzaśwybierająmuzykęmniejwymagającąimniejangażującąsłuchacza,
któraszybkozaspokajaichpotrzeby,przystrukturzeosobowościcechującejsięwy-
sokimpoziomemneurotyzmuiekstrawersjipreferowanajestmuzykaprogramowa,
1
Opisanewewcześniejszejczęściksiążki.
