Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
80
3.PRZESTRZENIEODBIORUMUZYKI
PozostałefunkcjemuzykitozdaniemMerriama:narzędziekomunikacyjne,rozrywka,
symbolicznareprezentacjamyśliiidei,integracjaspołeczna(budowaniewspólnoty),
utwierdzanierytuałówreligijnych,utrwalanieinstytucjiiporządkuspołecznego(przez
przekazywanietreści),wzbudzaniefizycznejreakcjiorganizmunamuzykę(regulacja
pracyserca,zmniejszeniezmęczenia,ułatwieniekoordynacjiruchu),wzmacnianie
zgodnościznormamispołecznymiczywzmaganiestabilnościikontynuacjikultury
(Merriam,1964).Wieluwspółczesnychbadaczy,szczególniepsychologów,świadomie
lubnie,kontynuowałopracęGurneyaiBurta.Stądmiędzyinnymiwyodrębnienie
typówsłuchaczy,opisanewpierwszymrozdziale:polisensoryczny(wielozmysłowy),
wyobrażeniowy(twórczyiodtwórczy),interpretujący(ewaluatywny),analityczno-for-
malny(określanyrównieżjakopoznawczy)iawersyjny.
Współcześnienaukowcyczęstobadająmózgczłowiekawkontekścieodbioru
muzyki,zrokunarokwynikitychbadańsądokładniejsze.Częstobadaniatesąza-
mawianeprzezkoncerny,którekorzystajązmuzykiwkomunikacjimarek.Marketing
współcześniegraemocjamikonsumentów,awiedzanatematemocjiwywoływanych
przezmuzykęjestobecnieznanawstopniuprawieperfekcyjnym.Wielezlicznychba-
dańwtymzakresiejesttłumaczonychnajęzykpolski.Wartowyróżnićtutajprace
autorstwabadaczytakichjakDanielLevitin,AdrianNorth,JohnSlobodaiOlivier
Sacks.Neurologiamuzykikoncentrujesięnaprocesachmózgowychdokonującychsię
podwpływemmuzyki,aledopieroodniedawnazaczętointeresowaćsięafektywnymi
aspektamiodbiorumuzyki.JakbowiemtwierdziSacks-muzykajestzarówno
intelektualna,jakiemocjonalna(Szpunar,2021).
Częśćnaukowcówprzekonywało,żeniemożnaokreślićtypówodbiorców,otym
bowiem,jakimsięjestsłuchaczem,każdorazowodecydujechwilowadyspozycja,bar-
dzoosobistedoświadczeniamuzyczneczyokreślonykontekstodbiorumuzyki(Slo-
boda,2005b).Natrudnościztymzwiązanekilkadziesiątlattemuwskazywałceniony
zapublikacjenaukoweamerykańskikompozytorAaronCoplandwksiążceWhatto
ListenForinMusic.Zwróciłuwagęnapodstawowątrudność,naktórąmusząnatrafić
wszyscy,którzychcielibyokreślićwpływmuzykinaczłowieka:niemożnazwerbalizo-
waćznaczeniamuzyki.Jegozdaniemmuzykamożewyrazićwszelkieodcienieemocji,
atakżeprzekazaćsłuchaczowiznaczenia,dlaktórychnieistniejeodpowiedniesłowo
wżadnymjęzyku(Copland,1957).Coplandwyróżniłjednaktrzytypyodbiorumu-
zyki:zmysłowy,ekspresywnyiczystomuzyczny(Copland,1957).Widaćzateminną
perspektywęwynikającązzałożenia,żegłównąmotywacjąsłuchaniamuzykiiuczest-
niczeniawkoncertachjestmożliwośćoderwaniasięodcodzienności.Podobniejak
Adorno,Coplandnegatywnieodnosisiędozmysłowegoodbiorumuzyki,gloryfikując
czystotechniczny,strukturalny,analitycznyimuzycznyaspektodbiorudziełmuzycz-
nych(Szpunar,2017).Adorno,cowartopodkreślić,uważał,iżafektywneaspekty
odbiorumuzykipowodująjejpsucie,anadewszystkouproszczonyipłytkiodbiór.
Sacksiinnibadaczemózguczłowiekadyskutująztątezą.
