Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
RozdziałI.Zarządmajątkiemdziecka-zagadnieniawprowadzające
ikompetencyjnego)71.Równocześniepiśmiennictwowskazuje,żekompetencjamoże
istniećpozastosunkiemprawnym(np.kompetencjadozawieraniaumów-tzw.kom-
petencjageneralna),jakteżmożestanowićelementtreścijużistniejącegostosunku
prawnego(np.odstąpienieodumowyalbokompetencjapełnomocnikadodokonywania
czynnościprawnychwimieniumocodawcy-por.uwagiwrozdzialeIpkt3.2).
Wbardziejogólnymujęciumożnazałożyć(zaP
.Machnikowskim),żekompetencjato
sytuacjaprawnaosoby,którapoprzezndokonanieokreślonejczynnościkonwencjonal-
nej”możenustanowić”
,nuchylićlubnskonkretyzować”
,jakteżnzmienić”
,nzaktualizować”
lubnzdezaktualizować”nobowiązekprawnyjakiegośinnegopodmiotuprawa”72.Azatem
zawszedajesięuchwycićwpływnasferęprawnąnjakiegośinnegopodmiotuprawa”
.
Przykładowoodstąpienieodumowyprowadzidoustaniastosunkuprawnegopomiędzy
podmiotemczyniącymużytekzeswojejkompetencjiorazpodmiotembędącymdrugą
stronąstosunkuzobowiązaniowego.Zkoleiwprzypadkuwspomnianegojużwcześ-
niejsamozobowiązaniapodmiotyzawierająceumowęnaskutekużyciakompetencji
generalnejkreująwzajemniewobecsiebiecywilnoprawnystosunekzobowiązaniowy.
Oczywiściekompetencjaodnosisięrównieżdosferyprawnejinnegopodmiotuprawa
wprzypadkach,którennapierwszyrzutoka”wydająsiędotyczyćwyłączniewłasnej
sferyprawnej.Przykłademilustrującymtakąsytuacjęjestwyodrębnienie(dlasiebie)
nieruchomościlokalowej(wskutekjednostronnegooświadczeniawoliwłaścicielanie-
ruchomościmacierzystej),któreprowadziprzecieżdopowstanianowegoprawapod-
miotowegoiskutecznegoergaomnesobowiązkuwszystkichinnychdonienaruszania
takpowstałejnieruchomościlokalowej.
3i2iKompetencjaauprawnienie
Pojęciekompetencjiniejednokrotnieutożsamianejestzpojęciemuprawnienia,co
możewynikaćzfaktu,żekategorianuprawnienia”mawdoktrynieznaczeniedość
nieprecyzyjneirównocześniejestbardzowieloznaczna73.Oczywiściepojęciatenie
71
Np.zawarcieumowy,aneksdoumowyczyteżrozwiązanieumowynapodstawiezgodnejwolistron.
Por.P
.Machnikowski,Swobodaumów...,s.125in.orazs.166;Z.Radwański,A.Olejniczak,Zobowiązania
-częśćogólna,Warszawa2020,s.132-133.Nadmienićrównieżnależy,żewprzypadkuzobowiązańdelik-
towychwystępujeinnakonstrukcjaniżsamozobowiązanie.
72
P
.Machnikowski,Swobodaumów...,s.33.Wpewnymuproszczeniuaktualizacjaodnosisiędoczasu
(np.wezwanedozapłaty),akonkretyzacja-doprzedmiotuobowiązku(np.zobowiązanieprzemiennedo
momentuwyboruświadczeniajestzobowiązaniemznieskonkretyzowanymobowiązkiem),tamże,s.31.
Nadmienićnależy,żezdaniemczęścidoktrynywskładsystemuprawnegowchodząjedynienormygeneralne
iabstrakcyjneustanowione-uznane-przezpaństwo.Azatemnormyprawastanowioneprzezpodmioty
prawacywilnegowramachichautonomiiwolinienormamiprawnymiwścisłymznaczeniu.Por.Z.Rad-
wański,Teoriaumów...,s.34;S.Wronkowska,Analiza...,s.21;P
.Machnikowski,Swobodaumów...,s.150.
73
Trafnierozróżniasięuprawnieniewznaczeniuścisłymiuprawnienie-kompetencję.P
.Machni-
kowski,Swobodaumów...,s.32-33.Wniniejszejpublikacjipojęcieuprawnieniabędzieużywanewyłącznie
wznaczeniuścisłym.Kategoriąnadrzędną(zbiorczą)wstosunkudouprawnieniajestprawopodmiotowe.