Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HubertIzdebski
podmiotysferyspołeczeństwaobywatelskiego
ne,należącedo„klasyki”zarównoadministracji
(civicgovernance),atakże–wkontekściepo-
publicznej,jakizarządzaniapublicznego.
wyższychkategoriipodmiotów–instytucjepu-
Następnieteklasycznepodejściazostałyza-
bliczne(publicgovernance).
stąpioneprzeznowszeujęciapublicmanage-
Pierwszą,powszechnieuznanąpróbąpołą-
ment,uwzględniające,wśladzagenericmanage-
czeniazesobązagadnieńadministracjipublicz-
ment,aspektytakiejakwłaściwehumanrelations
nejigenericmanagementbyłyksiążkifrancu-
oraznowetechnikikomunikacjiiprzetwarza-
skiegoinżynieraHenriFayola:Administration
niadanych,jakrównież,jużpozagenericma-
industrielleetgénérale(1917)iLadoctrinead-
nagement,interespublicznyipoddanieprawu
ministrativedansl’Etat(1923).Fayolstworzył
zgodniezzasadąlegalizmu.Publicmanagement,
podstawytzw.administracyjnejszkołynaukiza-
określanyczęstojakonastawionenaefektyza-
rządzania–drugiejszkoływobrębietejnauki,
rządzaniesprawamipublicznymi,stałosięży-
poScientificManagementFrederickaWinslowa
wymprzedmiotemzainteresowaniaokreślo-
Taylora,nastawionejnaosiąganiejaknajwyższej
nychorganizacjimiędzynarodowych,zwłaszcza
wydajnościindywidualnejwsferzeprodukcyj-
OECD,BankuŚwiatowegoiIMF.
nej(Izdebski2006a,s.23).Fayolpodkreślałwy-
stępowaniefunkcjiadministracyjnejobokfunk-
cjiodnoszącychsiędomateriałówimaszyn.
5.NewPublicManagement
Funkcjaadministracyjna,wspólnadlawielkich
Tennowytermin(wskrócieNPM),który
podmiotówgospodarczychijednostekpublicz-
pojawiłsięwpoczątkachlatdziewięćdziesią-
nych,dotyczyłatylkopersoneluiopierałasięna
tychXXw.,szybkousunąłwcieńinnerówno-
takichzasadachjakpodziałpracy,władza,dys-
cyplina,jednośćwydawaniapoleceń,jedność
kierownictwa,centralizacja,hierarchia,stabi-
lizacjapersoneluorazinicjatywa.Wyliczenie
to,rzeczgodnauwagi,nieodbiegałodaleceod
Weberowskichcechracjonalnejbiurokracji.
anglosaskich,wszczególnościAmerykanina
LutheraHalseyaGulicka,którystworzyłformu-
łędziałalnościadministracyjnejPOSDCORB
MyślFayola–rozwiniętaprzezautorów
ległeterminy,poprzezktórestaranosięwyrazić
takisamsposóbmyślenia–takiejakpublicma-
nagerialism,market-basedpublicadministration,
marketgovernment,entrepreneurialgovernment
czybusiness-likemanagement.Odzwierciedlał
onnową–popodjętejwlatachtrzydziestych
orazwramachpowojennegopublicmanage-
ment–próbęzbliżeniaadministracjipublicznej
dogospodarkirynkowejwceluzapewnieniajej
(Planning,Organizing,Staffing,Directing,Co-
sprawnościwkategoriachnależytegowykorzy-
ordinating,Reporting,andBudgeting)iAnglika
stywaniaśrodkówpublicznychdlaosiągnięcia
LyndallaUrwicka–wywarławlatachtrzydzie-
zaprogramowanychcelów.
stychXXw.znacznywpływnamoderniza-
Aspektfinansowybyłszczególnieistotny
cjęadministracjicentralnejwwielupaństwach
wpoczątkachNPM.Nowakoncepcjakształto-
europejskich,wtymwIIRzeczypospolitej.Jej
wałasięwsytuacjiistniejącegojużlubprogno-
efektembyłypróbyrozdziałunietylkosfe-
zowanegokryzysufinansowego,wynikającego
rypolitykiiadministracji,alerównież,wzorem
zdługookresowejtendencjiszybszegowzro-
armii,„linii”i„sztabu”:„sztab”(jakoaparatpo-
stuwydatkówpublicznych,aprzeztopodat-
mocniczydecydentówtakichjakpremier,które-
ków,oddochodunagłowęmieszkańca(Foster,
gorolęszczególniewówczaspodkreślano,oraz
Plowden1996,s.3inast.).Aspekttennie
ministrowie)miałbyćzorganizowanywspo-
przestałbyćzresztąaktualny,gdyżniejestła-
sóbznaczniebardziejelastycznyod„linii”(jako
twoodrzucićnierzadkogłoszonetezyoper-
aparatuwykonawczego).Powyższepropozycje
manentnymcharakterzekryzysufinansowego.
–iichrealizacje–możnaokreślićjakoklasycz-
Oznaczatozarazemciągłąaktualnośćokreślo-
12
