Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
doi:10.7366/1898352932901
ZarządzaniePubliczne
Nr3(29)/2014
ISSN1898-3529
JerzyHausner
Podmiotowośćiładinstytucjonalny
WpracachKołaKrakowskiegozajmowaliśmysięzwiązkamibytu,poznaniaidziałania.Dlazrozumieniazależ-
nościzachodzącychmiędzytymikategoriamikluczowawydajesiękwestiapodmiotowości.Niewolnoodrywaćwie-
dzyidziałaniaodpodmiotu.Niemapodmiotubezwiedzy.Niemapodmiotubezdziałania.Jednakżezwiązkimiędzy
podmiotem,wiedząidziałaniemniesąlinearneiproste.Tuniemamiejscananastępstwoprzyczynowo-skutkowe,de-
terminizm.
Opodmiotowościautorwypowiadasięwkontekściespołecznychrelacjiiinterakcji.Ztegopunktuwidzeniapod-
miotowośćjestelementemładuspołecznegoibezpodmiotowości,adokładnieistnieniawielupodmiotówspołecz-
nych,ładspołecznyniemożesięwykształcići–ewoluując–trwać.
Słowakluczowe:podmiotowość,działanie,wiedza,racjonalność(celeiśrodki),instytucje(normy),system(ładspo-
łeczny).
WpierwszymrokudziałalnościKołaKrakow-
nośćopisuirozumieniasytuacji.Wprzypadku
skiegozajmowaliśmysięzwiązkamibytu,po-
podmiotówzbiorowychDumysł”oznaczawspół-
znaniaidziałania.Otóżdlazrozumieniazależ-
dzielony,uwspólnionysposóbmyślenia,wtym
nościzachodzącychmiędzytymikategoriami
takżewspólnezrozumienieDmy”,czylisamo-
kluczowawydajemisiękwestiapodmiotowości.
świadomość(Chitty1997,s.442)
Sądzę,żeniewolnoodrywaćwiedzyidziałania
Jednakżeludziemogąsobienieuzmysła-
odpodmiotu.Niemapodmiotubezwiedzy.Nie
wiaćuwarunkowańswojegodziałania(zpew-
mapodmiotubezdziałania.Jednakżezwiązki
nościąwyjątkiem,rzadkościąjestuświadamianie
międzypodmiotem,wiedząidziałaniemniesą
ichsobiewpełni),atymsamym–jegoskut-
linearneiproste.Tuniemamiejscananastęp-
ków,konsekwencji.Maonocel,jestintencjonal-
stwoprzyczynowo-skutkowe,determinizm.
ne,aletonieznaczy,żeprowadzidozałożone-
Opodmiotowościzamierzamsięwypowie-
gocelu.Wpraktycemożebyćprzeciwskuteczne,
dziećwkontekściespołecznychrelacjiiinterak-
aprzynajmniejnajczęściejbywatylkoczęścio-
cji.Ztegopunktuwidzeniapodmiotowośćjest
woskuteczne.Najtrudniejocenić,czyludziesą
składowąładuspołecznegoi–czegochcędowo-
świadomijegosensu.Napewnonadająmuja-
dzić–bezpodmiotowości,adokładnieistnienia
kieśznaczenie(pozadziałaniamiinstynktow-
wielupodmiotówspołecznych,ładspołecznynie
nymiiodruchowymi).Iwtymrozumieniujest
możesięwykształcići–ewoluując–trwać.
onoświadome,podlegasamoocenie.Aleprze-
Podmiotowośćjestatrybutemludzi.Pierwot-
cieżczęstosięzdarza,żepoczasieoceniamyje
nietrzebająprzypisaćdoczłowieka-jednost-
jakobłędne.Nadajemynaszymdziałaniompost
kirozumianejjakobytcielesny,wktórymłączy
factuminneznaczenieniżwchwiliichpodej-
sięto,cofizyczneipsychiczne,to,coobiektyw-
mowania.Niektórychmotywówmożemysobie
neisubiektywne.
nawetnieuświadamiać,skrywaćjeprzedsobą.
Podstawowymatrybutempodmiotowościjest
Tymsamympodmiotowośćnienatymsięza-
świadomość.PodmiotmaDumysł”,czylizdol-
sadza,żedziałamyabsolutnieracjonalnie,ależe
działamyświadomie,wtymznaczeniu,iżmo-
JerzyHausner–UniwersytetEkonomicznywKrakowie,
żemytoczynićtaklubinaczej,cowłączatakże
KatedraGospodarkiiAdministracjiPublicznej.
możliwośćdziałaniaprzezzaniechanie.
7
