Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wstęp
społeczeństwemotwartym4wiążesiębowiemnieodłączniepluralizm,czyliwspółwy-
stępowanieróżnych,częstopozostającychwsprzecznościwartościipraw5,cowymaga
rozwiązywaniapojawiającychsiępomiędzynimikonfliktównadrodzeposzukiwania
nzłotegośrodka”
,awięcdynamicznej-zmiennejwzależnościodspecyfikirozstrzyga-
negostanufaktycznegoicałokształturelewantnychokoliczności-równowagi6.
Równocześniezasadaproporcjonalności,ujmowanajakonakazzachowaniawewszyst-
kichdziałaniachwłaściwegostosunkupomiędzystosowanymiśrodkami(wszcze-
gólnościśrodkamiprzymusu)azamierzonymcelem,wykazujecechyswoistegouni-
wersalizmu,wynikającegozjejintuicyjnościorazimmanentnegopowiązaniazideą
sprawiedliwości,racjonalnościąizdrowymrozsądkiem,coniewątpliwieprzyczyniło
siędojejglobalnejekspansji7.Wskazujesię,żenproporcjonalnośćwujęciuabstrakcyj-
Zdanietojestzpewnościąprawdziwe,jeżeliodnieśćjedopaństwrespektującychstandardydemokracji
liberalnejideliberatywnej.Ujmująctękwestięodniecoinnejstrony,K.Wojtyczekwskazuje,żewewszyst-
kichsystemachprawnychopartychnakonstytucjipisanej,którejzasadniczymelementemjestkatalogpraw
podstawowych,poddanychochroniepaństwa,zachodzikoniecznośćnsprecyzowaniazasadwyznaczających
«graniceograniczeń»prawczłowiekazagwarantowanychwkonstytucji.Zasadytemogązostaćokreślone
wsamejKonstytucjilubukształtowaneprzezorzecznictwosądowe”
.Jakdalejwyjaśniaautor,nwwielu
systemachprawnychnaoznaczeniezasadmoderującychdziałaniawładzypublicznejiminimalizujących
zakresingerencjiwsferęprawczłowiekaużywanyjesttermin«zasadaproporcjonalności»”
.Szczegółowa
treśćzasadoznaczonychtąnazwąniemusibyćidentyczna,jednakżeichwspólnymmianownikiemjest
nwymóg,abyśrodkidziałaniastosowaneprzezorganywładzypublicznejbyływpewiensposóbdopasowane
dozałożonychcelów”-zob.K.Wojtyczek,Zasadaproporcjonalności[w:]Prawaiwolnościobywatelskie
wKonstytucjiRP,red.B.Banaszak,A.Preisner,Warszawa2002,s.668-669.
4
Wkwestiikoncepcjispołeczeństwaotwartegozob.K.Popper,Społeczeństwootwarteijegowrogowie,t.1,
UrokPlatona,oprac.A.Chmielewski,tłum.H.Krahelska,Warszawa2007,passim;K.Popper,Społeczeństwo
otwarteijegowrogowie,t.2,Wysokafalaproroctw:Hegel,Marksinastępstwa,oprac.A.Chmielewski,tłum.
H.Krahelska,W
.Jedlicki,Warszawa2007,passim.KrytycznienatematpoglądówK.Poppera,uznanych
przezautorazannaiwneiinfantylne”wkwestiistosunkudodemokracjiliberalnej,zob.K.Sielski,Porównanie
poglądówKarlaPoppera,ZygmuntaBaumanaiLeszkaKołakowskiegowkwestiispołeczeństwaotwartego,
nZeszytyNaukoweTowarzystwaDoktorantówUniwersytetuJagiellońskiego.NaukiHumanistyczne”2014/1,
s.103in.
5
JakwskazujeŁ.Kowalik,npluralizmwartościjestpodstawowymfaktem,naktórymopierasiędemokracja
liberalna.Natomiastdemokracjaideologicznazmierzawstronęunifikacjiwartości,wkierunkuzałożonym
przezideologię.Wpraktyceideologiazmierzawstronędualizmu:wartościrównych(dozwolonych)iwartości
eliminowanych(zakazanych)”-zob.Ł.Kowalik,Demokracjaliberalnaidemokracjaideologiczna,nPrzegląd
Filozoficzny-NowaSeria”2021/4,s.133.Szerzejnatematrelacjipomiędzymodelemdemokracjidelibera-
tywnejwujęciuproponowanymprzezJohnaRawlsa,JürgenaHabermasaiinnychautorówapluralizmem
wartościzob.Ł.Perlikowski,Pluralizmiracjonalnośćwświetleideidemokracjideliberatywnej,Płock2020,
s.169in.
6Zob.A.Frąckowiak-Adamska,Zasadaproporcjonalności...,s.23orazpowołanątamliteraturęobcą;
takteżJ.Maliszewska-Nienartowicz,Zasadaproporcjonalności...,2020,s.21.
7
PodobnieE.Engle,TeHistoryoftheGeneralPrincipleofProportionality:AnOverview,nTeDartmouth
LawJournal”2012,t.X:1,s.10-11.JakwskazujeM.EliyaiI.Portat,charakterystycznącechąświatowego
rozpowszechnieniasięzasadyproporcjonalnościbyławzględnałatwość,zjakątonastąpiło,orazbrakza-
uważalnegooporuwobecdoktrynywprzyjmującychjąsystemachprawnych.Wrzeczywistościwniektórych
jurysdykcjachproporcjonalnośćzostałaprzyjętabezwyraźnegopowołaniasięnakonkretneźródłaprawa,
precedensyorzeczniczeczyteżinneautorytetyprawne,takjakbyjejadopcjabyłazrozumiałasamaprzez
sięiniewymagałagłębszegouzasadnienia.Pomimotojejprzyjęcienaogółniebyłoszerzejkontestowane
