Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZofiaDuniewska
Zrefleksjinadpojęciemicharakterem
zasadprawa
Zasadyprawa,choćróżniepostrzegane-towarzyszyłyewolucjiprawaimyślipraw-
niczejodwieków.Byłyobecnejużwczasachantycznych,służącprzedewszystkim
ujmowaniupewnychkluczowychprawnieideiitrwałychwartościwreguływyrażające
zwięzłezasady1.Walorwieluznichdocenianyjesttakżewspółcześnie2.
Problematykazasadprawa-zgłębianawwymiarzeogólnoteoretycznymiposzcze-
gólnychdogmatykprawa-zaliczanajestdotrudnychizłożonych,aleteżniezwykle
ważnychzarównodlanaukoprawie,jakidlapraktykiprawniczej.Jużintuicyjnie
wyczuwasię,żezasadytewpływająnakształtporządkuprawnego,pełniącrolękreatora
igwarantadoniosłychspołeczniewartości.Mimodocenianiawagitychzasadoddawna
oneprzedmiotemożywionychdyskusji,sporówirozbieżnychpoglądów.Nietak
samowidzianesą:drogidochodzeniadotychzasad,motywyisposóbichformułowa-
nia,kryteriaimetodyichwyróżnienia,przypisywanaimmocwiążąca,ichcharakter,
typologia,zasięgoddziaływaniaorazodgrywanaprzeznierola.Niejasneikontrower-
syjnejestjużsamopojęcietychzasad3.
Wsłownikowymrozumieniunzasada”utożsamianajestztezą,wktórejzawartejest
praworządzącejakimiśprocesami;podstawą,naktórejcośsięopiera;regułą(która
możebyćtraktowanajakonormapostępowania)4.Takieuproszczonewyjaśnienie,
zwłaszczaprzydopełnieniu,żechodziozasadęprawa,wymagadoprecyzowania.Ter-
minnzasadaprawa”,sporadycznieobudowanyrefleksjąteoretyczną,używanyjestpo-
1Wyjaśnieniemznaczeniaterminunreguła”,geneząicechamiregułorazzasadwprawierzymskim
zajmowałsięm.in.W.Litewski,Podstawowewartościprawarzymskiego,Kraków2001,s.42in.
2OaktualnościzasadprawarzymskiegopisałB.Łapicki,Aktualnośćprawarzymskiego,PiP1946/2,
s.71-74.
3ZdaniemS.Wronkowskiejzazwyczajzasadyutożsamianozokreślonymiwypowiedziami
dyrektywalnymi,nazwamipewnychrozwiązańinstytucjonalnychczypostulatów-zob.S.Wronkowska,
Opojmowaniu„zasadprawa”(DyskusjawKomitecieNaukPrawnychPAN),PiP1972/10,s.167.
4Słownikjęzykapolskiego,red.M.Szymczak,Warszawa1992,s.955.PodobnieSłownikjęzyka
polskiego,red.W.Doroszewski,t.10,Warszawa1968,s.757.