Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Częśćteoretyczna•RozdziałI
trzypodejścia:kliniczno-medyczne,praktyczneipsychologiczno-społeczne.Ist-
niejąrównieżdefinicjebiologiczno-patoneurologiczno-medyczne,któreopierają
sięgłównienaetiologiiipatogeneziezjawiskaupośledzeniaumysłowego,oraz
behawioralne,zmierzającedoscharakteryzowaniatypówjednostekdotkniętych
upośledzeniemumysłowymzpunktuwidzeniaprocesówpsychicznychorazwięk-
szejlubmniejszejpodatnościnaoddziaływaniarewalidacyjne(J.Doroszewska,
1989b,s.17).Ponadtomożnawyróżnićdefinicje,którezwiązanesązjednymlub
więcejzaburzeniamiwzakresiedojrzewania,uczeniasięispołecznegoprzystoso-
wania(R.Kościelak,1995,s.16).
Mówiącoupośledzeniuumysłowym,należyzwrócićuwagęnatrzyelementy:
organiczny,dotyczącyzaburzeńiuszkodzeńwbudowieifizjologiiukładunerwo-
wego;psychologiczny,dotyczącyobniżeniasprawnościintelektualnej;społeczny,
obejmującyuwarunkowaniazzakresupełnionychrólspołecznych.Ztakiego
opisuwyłaniasięperspektywatrzechujęćbadawczych,dotyczącychupośledzenia
umysłowego:kliniczna,rozwojowaispołeczna,którejautoramisąM.P
.Maloney
iM.P
.Ward(za:J.Kirenko,M.Parchomiuk,2006,s.14).Kliniczneupośledzenie
umysłowetożsamejestzdefektembiologicznym,którypowodujeuszkodzenie
strukturifunkcjiukładunerwowego.Upośledzenieumysłowezpunktuwidzenia
rozwojowegotoniepowodzeniewprocesierozwojuczłowieka.Wujęciuspołecznym
zwracasięuwagęnazachowanieosobydotkniętejupośledzeniem,anienajejdefekt
mózgu.Stądteżkwestiatastanowizainteresowaniewielunauk,natomiastgeneza
samegozjawiskajestdośćobszerna.Wyróżnionepatogenneczynnikipochodzenia
biologicznegoispołecznego,uwzględniającerównieżdeprywacjępotrzebemocjo-
nalnych,stanowiągłównypunktdochodzeńbadaczy.
WedługA.F.Tredgolda(za:Z.Sękowska,1974,s.202)najważniejszesąkryteria
biologiczneispołeczne,zktórychwynika,żenadrzędnymcelemkażdegoczłowieka
jestprzystosowaniesiędootoczenianapoziomiezapewniającymniezależność
egzystencjalną.ZdaniemM.Kościelskiej(2000,s.171–199)zjednejstronyczynniki
biologicznedeterminująprzebiegprocesówpsychicznych,zdrugiejnatomiastfunk-
cjonowaniepsychicznewpływanafunkcjebiologiczne.Autorkaujmujerównież
niepełnosprawnośćjakoniepowodzenierozwojowepowstałewwynikunieprawi-
dłowegoprocesurozwojuospecyficznymcharakterze,któryzaburzonymożebyć
wróżnymokresieipodwpływemróżnychczynników.Autorkawyróżniatrzyetapy
orazjedenetapwstępny,wktórymkształtujesięzespółczynnikówbiologicznych,
społecznychipsychologicznych,jakieoddziałująnadziecko.Wetapiepierwszym
istotnyjestczynnikuszkadzający,tj.biologiczny,psychologiczny,społecznyalbo
wszystkiejednocześnie.Wetapiedrugim,zwanyminaczejetapemnegatywnych
sprzężeńzwrotnych,następujeciąginterakcjimiędzydzieckiemaotoczeniem,które
wsposóbnegatywnynaniereaguje,coprowadzidowytworzeniapatologicznych
wzorcówzachowaniaudziecka.Wostatnim,trzecimetapie,dochodzidousztyw-
nieniasiępatologii.
