Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czywewczesnejepoceżelaza
naPomorzuGdańskimużywanokrzemieni?
Zarysproblematykinaprzykładziemateriałów
zestanowiskkulturypomorskiej
MARCINWĄS(Gdańsk)
Problematykaobecnościwytworówkrzemiennychnastanowiskachzmłodszychodcin-
kówpradziejówjestcorazczęściejpodejmowanawbadaniachnadepokamibrązuiżelaza.Owocem
tychpracjeststosunkowobogataliteratura,wktórejogółzagadnieńzwiązanychzfunkcjonowaniem
surowcówłupliwychwkulturachokresówmłodszychniżepokakamieniaokreślasięjakoflpóźne
krzemieniarstwo”(np.Kruk1994;Lech,Piotrowska1997;Eriksen2010;Masojć2014;Migal2004;Na-
tuniewicz-Sekuła,Werra2016).Etykietatajestjednaknietylkobardzoogólna,aleskutkujeflspłaszcze-
niemchronologicznym”tejgałęziwytwórczości.Wartozauważyć,żetakaperspektywawyraźniekon-
trastujezwąskimzakresemstudiównadkrzemieniarstwemzestarszychokresów1.Choćsytuacjata
manaturalniewieleprzyczyn(cowymagaosobnegoomówienia),tonależypodkreślić,żeujmowanie
krzemieniarstwawdośćszerokieklamrychronologicznelubtaksonomiczneprowadzidouproszczeń
interpretacyjnychorazdeprecjacjitejflniezbytatrakcyjnej”dlaarcheologiiepokiżelazakategoriiarte-
faktów2.Wpewnymsensiejestwpełnizrozumiałe,żeflpospolite”krzemienieniemogąkonkurować
iprzykuwaćtakiejuwagijakwiodąceźródłaruchomewspomnianegoodcinkaprzeszłości.Niemniej
tworząoneintrygującąprzestrzeńbadawczą,którejeksploracjamożeskutkowaćwzbogaceniemdo-
tychczasowegoobrazuepoki.
Wzwiązkuzpowyższymiuwagamiwniniejszejpracypodjętabędziepróbachronologicznego
iregionalnegozawężeniaproblematykiobecnościwytworówkrzemiennychnastanowiskachosad-
niczychzwczesnejepokiżelaza.Postaramsięjązarysować,odwołującsiędorezultatówbadańna
stanowiskachkulturypomorskiejzokresuhalsztackiegowpółnocnejczęściPomorzaGdańskiego.
Tytułemwprowadzenianależyjednakzaznaczyć,żenatledotychczasowegostanubadańnad
kulturąpomorską,zagadnienie,któremuchcętupoświęcićmiejsce,możewydawaćsięjałowe.Iden-
tyfkacjawytworówkrzemiennychnastanowiskachzwczesnejepokiżelazanaPomorzuGdańskim,
jakoartefaktówzwiązanychgenetyczniezkulturąpomorską,niemabowiem,jakdotąd,odzwier-
ciedleniawliteraturzeprzedmiotu.Napróżnoszukaćchoćbywzmianekozabytkachkrzemiennych
zwczesnejepokiżelazazarównowopracowaniachźródłowychstanowisk,jakiwpublikacjachpod-
sumowującychaktualnystanbadańnadkulturamiepokbrązuiżelaza(główniełużyckąipomorską)
1Dlaprzykładuanalizęicharakterystykękrzemieniarstwawneoliciezawężasięnietylkodopojedynczychkulturar-
cheologicznych,alenawetwyróżnianychwichramachfazrozwojowychorazokreślonychregionówgeografcznych,jaknp.
eneolitycznekrzemieniarstwohoryzontuklasycznowióreckiegokulturypucharówlejkowatychnaKujawach(por.Domańska
2013).
2Wyjątkiemnatymtlesąpracepodejmująceproblematykęflkrzemieniarstwa”grupytarnobrzeskiejkulturyłużyckiej
(por.Kruk1994;Czopek,Pelisiak2014).
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
