Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Historiazielarstwawjednymgarzezapisana
JUSTYNAŻYCHLIŃSKA(Bydgoszcz)
Przyrodaotaczającaczłowiekaodzaraniadziejówmiaładlaniegozawszeogromnezna-
czenie.Człowiekbyłjejczęścią,świadomielubmniejświadomiepartycypującwjejukładach.Relacje
tebyłyniewątpliwiezróżnicowane-odtychnajbardziejprzyziemnych,pozwalającychnazapew-
nieniepodstawowychpotrzebegzystencjonalnych,przezfascynacjęotaczającymświatemiidącąza
tymrefleksjąnadjegofunkcjonowaniempodziałaniawykraczającepozarealnybyt-pozwalającena
przejściedoinnychwymiarówświadomości.
Wrelacjachczłowiek-przyrodaniebagatelnąrolęodgrywałyrośliny.Niemożnawykluczyć,że
człowiek,obserwujączachowaniazwierząt,potrafłwyciągnąćodpowiedniewnioskiiwykorzystać
roślinydocelówprozdrowotnych(Sigerist1961,3-7).Takwięcroślinystałysięnietylkoźródłempo-
żywienia,alepozwoliłytakżezwalczyćból,rozmaiteniedomagania,anawetpoważniejszechoroby.
Rozwójnaukipozwoliłnasprecyzowanietejwiedzy.
OpracowanienajstarszegochińskiegozielnikaprzypisujesięSzen-Nungowi(XXVIIIw.p.n.e.).
PapirusSmitha(1.poł.XVIIw.p.n.e.),papiruszKahunczypapirusEbersa(ok.1550rokp.n.e.)po-
twierdzająwiedzęstarożytnychEgipcjanostosowaniuroślinleczniczych(Drozd2012,245-246).
Nakontynencieeuropejskimzaojcamedycynyifarmacjibezsprzecznieuważasięgreckiegouczo-
negoHipokratesazKos(460-377rokp.n.e.),którypozostawiłposobiewielecennychpismmedycz-
nych.WdzieleCorpusHippocraticumzawartoopisponad300lekówpochodzeniaroślinnego,zwie-
rzęcegoimineralnego.Podkreślonotu,żedosporządzanialekówpowinnybyćwykorzystywane
roślinynaturalne,bezwcześniejszejobróbki(Różański,Czerny2015,122).Wielkimiznawcamiziół
bylirównieżArystoteles(384-322rokp.n.e.),atakżejegouczeńTeofrast(372-287rokp.n.e.)-flojciec
botaniki”,któryzebrałówczesnąwiedzęoświecieroślin,opisującokoło500gatunków,zuwzględ-
nieniemichwłaściwościleczniczychitrujących.Wymieniłteżsurowceroślinneorazpodałmetodę
uzyskiwaniawyciągówroślinnych,wtymekstraktówtoksycznych(Różański,Czerny2015,121).Nie
możnaniewspomniećoDioskurydesie(20-70rokn.e.)ijegodzieleDemateriamedica,zawierającym
opis,działanie(wtymskutkiuboczne)isposobyprzyrządzaniaokoło600gatunkówroślinleczni-
czych(Gunther1933).
AntycznyRzympodwielomawzględamiwkwestiachmedycznychustępowałstarożytnejGre-
cji.Tumiejscemedykazajmowałpaterfamilias(ojciecrodziny),któryleczyłswychnajbliższych,
bazującnawiedzyprzekazywanejwobrębiewłasnejrodzinyprzezpokolenia(Gajda2011,135).Nie
możnawykluczyć,żewłaściwadieta(zob.Nowaszczuk2018),wespółzdbałościąociało,pozwalała
starożytnymRzymianomprzezjakiśczas(zważywszynastosunkowoniskąśredniądługośćżycia)
cieszyćsiędobrymzdrowiem(Gajda2011,135).Niedziwiwięc,żeprzezdłuższyczaswRzymie
działalimedycygreccy,jakchoćbyDioskurydes,któryprawdopodobniesłużyłjakoofcermedycz-
nywlegionachrzymskich(Janick,Stolarczyk2012,9).Ogromnąiwpełnizasłużonąsławęnie-
malstolatpóźniejzyskałGalen(130-200rokn.e.),medyknadworzeMarkaAureliusza.Nawet
dziśwzbudzapodziwobszarwiedzy,jakąopanowałwobrębiemedycyny-odanatomii,fzjologii,
higieny,nafarmakologiiskończywszy(Pacewicz2009).Nietrzebaszczególnieprzekonywać,że
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
