Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Stanbadańdotyczącychstrefpodmiejskich
Znacznaliczbapojęć,dotyczącychotoczeniawielkichmiastorazzwiązanychznimizagadnień,wskazuje
naniezwyklerozległyzakresbadańzwiązanychzestrefamipodmiejskimi-wwiększymlubmniejszymstop-
niuznajdującymisięwzasięguichoddziaływania.Raportostaniewiedzyipodjętychpracachtrudnozawęzić
doopracowań,którewprostodwołująsiędotytułowegopojęcia,oraztylkodotych,którychautoramisąwyłącz-
nieurbaniściiplaniści,niemniejwszystkieonewiążąsięzproblemamiteoriiurbanistykiiplanowaniaprze-
strzennego.Mechanizmyiskutkiprzekształceństrefpodmiejskichopisywanesąwpracachbadawczychwielu
dyscyplinnauki,wtym:ekonomii,naukozarządzaniu,socjologii,ekologii,ochronyśrodowiska,architektury
iurbanistyki.Koniecznejestzasygnalizowaniebadańwróżnychgrupachproblemówiposzczególnychdyscy-
plinachnauki,azacząćnależyodpracgeograficznych,którychudziałwbadaniustrefpodmiejskich,aletakże
wpróbachzdefiniowaniategopojęcia,jestnajwiększy.
Początkowokoncentrowanosięnabadaniustrefypodmiejskiejwkontekściejejżywicielskiejfunkcji,
azajmowalisiętymtematemm.in.:Czarnecki(1953),Kosiński(1954),Straszewicz(1954).Licznepozycjebiblio-
graficznedotyczącestrefypodmiejskiejbadanejwtymaspekcieprzywołujeGałczyńska(2002).Badaniastrefy
podmiejskiejpodjętewPolscewpołowielat50.XXw.,kontynuowanopóźniej-naprzełomielat60.i70.XXw.,
przedewszystkimwnurciebadańnadaglomeracjamimiejskimi29(wtym:Karłowicz,1978;Kwiecień,1977;
Leszczyckiiin.,1971;Stasiak,1973;Zawadzki,1979).Okreszainteresowaniaprocesamiurbanizacyjnymiprzy-
niósłjeszczewielepublikacjiwlatach80.XXw.,przyczymwlicznychbadaniachgeograficznychkoncentro-
wanosięnapośrednichformachosadniczychmiędzymiastemiobszaremwiejskim,wysuwającnapierwszy
plankoncepcjęnkontinuummiejsko-wiejskiego”30.Akcentowanojedocześniepostępującąwczasiezmienność
funkcjiiobszarustrefypodmiejskiej(Koter,1985;Maik,1985;Dziewoński,1987;Straszewicz,1985;Liszewski,
1985;Rakowski,1985;iinni).Obecnieczęstymiwątkamibadawczymisą:semiurbanizacja31-dotyczącawdużej
mierzestrefpodmiejskichorazwpływrozwojumiastnaotaczającejeobszarywiejskie,naskuteksuburbani-
zacjiikontrurbanizacji(m.in.:Jurek,1991;Węcławowicz,1991;Brol,1996;Jędrzejczyk,Wilk,1992;Jakóbczyk-
Gryszkiewicz,1991,1998;Grzeszczak,1996;Zgliński,1994;Korcelli,198432;Kulikowski,2008;Bański,2008;
Smętkowski,2012).Inneistotnebadaniaprowadzilim.in.:Berry(1976),Champion(2001),vanderBergiin.
(1982)33,czyRowe(1991)orazBeaujeu-GarnieriChabot(1971).Grzeszczak(1996)podajeprzykładyszczegóło-
wychpracempirycznych,którediagnozowałyproceskontrurbanizacjiwwielukrajacheuropejskich(wtym:
Champion,1989;Butzin,1985;Ogden,1985;Cross,1988)34.
Wnaukachgeograficznychpodejmujesięcorazczęściejbadaniaopisującezjawiskorozprzestrzenianiasięmiast
iprognozująceukładyprzestrzenneskupiskośrodkówosadniczychmieszczącewsobiestrefypodmiejskie
zzastosowaniemmodelimatematycznych,teoriigieriautomatówkomórkowych.Wykorzystywanesąteżistnie-
jąceprostemodele,opisującesieciosadniczelubbędąceuzasadnieniemekonomicznymlokalizacjidziałalności
wprzestrzeniwedługklasycznychopracowań,naprzykład:Christalera(1933),Isarda(1956)iLöscha(1938)35.
29Byłytom.in.praceCzarneckiego(1953),Kosińskiego(1954),Leszczyckiegoiin.(1971),Stasiaka(1973),[za:]Kulikowski
(2008).
30Za:Bański(2008).
31Semiurbanizacja-proceswiążącysięzezmianążycianawsiiformamizagospodarowaniaterenówwiejskich.
32Za:Grzeszczak(1996).
33Za:Gutry-Korycka(2005).
34Za:Grzeszczak(1996).
35Za:Beim(2009).Autor,opracowującymodelprocesusuburbanizacjiwaglomeracjipoznańskiej,opisujestanbadańwyko-
rzystującychnajnowszemożliwości,aleodwołujesięrównieżdoniektórychklasycznychopracowań.
18
