Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
JaninaFilek
stałsięsymbolemzła,jakieniesieprzedpaństwowaanarchiaichaos,topowołanie
sięnaLewiatanaoznacza,żezagrożenieanarchiiwyeliminowaćzżyciaspołecz-
negomożnajedyniepoprzezinnąwielkąsiłę,jakąjestLewiatan,czyliinstytucja
państwa.Jeśliprzyjąćtakiepodejście,oznaczałobyto,żeHobbesbyłświadomtego,
iżogromnąsiłędestrukcyjnąmożnapokonaćjedyniepoprzezprzeciwstawienie
jejinnej,równiewielkiejsiły,nawetjeślionaniezawsze,wewszystkichwymia-
rachjestsiłąpozytywną.Innymisłowy:jedenpotwór,Lewiatan,czyli„państwo”,
nieustanniepowstrzymujedrugiegopotwora,Behemota,wprowadzającegototalny
chaos,buntidestabilizację.Lewiatanzatemto„jedynyśrodekzaradczy”przeciw
większemuzłu.Niepretendującdopełnejinterpretacjisymbolikikryjącejsięza
wybranymtytułemepokowegodziełaHobbesa,wartojednakżedodać,iżsłowo
„Lewiatan”wdalszymrozwojuhistorycznymprzybrałokilkanowychznaczeń.
Osłabienieznaczeńmitycznych11iezoterycznychzauważalnejużwczasieaktyw-
nościpisarskiejHobbesapozwalanainterpretacjęoznaczniebardziejironicznym
kontekście.Zczasempojawiałosiębowiemnoweznaczenie,wedługktóregoLewia-
tanemstalisięmożnitegoświata.BurkedlaprzykładumówioksięciuBedfordzie,
iżjestLewiatanempośródwszystkichpoddanychkorony,adeQuinceyw1839r.
mówioprocesieprzeciwkotakpotężnemuwrogowijakLewiatannadwóchhrab-
stwach.Kolejne,późniejszeznaczenietegopojęciazwiązanebyłozokreśleniem
niezmierniewielkichipotężnych(bardzobogatychiwpływowych)ludzioraz
rzeczy,domówistatków12.Tajemnicze,pełneznaczeńsłowonakoniecnietylko–
jakzauważająznawcy–przeniknęłodożargonu,alezwolnaprzeniknęłodosfery
społeczno-gospodarczej,cowdalszejczęścitekstutakżezostaniewykorzystane
przyokazjiokreśleniainstytucjirynkujakowspółczesnegoLewiatana.
3.IstotakoncepcjiHobbesa
PunktemwyjściakoncepcjiumowyspołecznejHobbesabyłatezaoegoistycznej
naturzeczłowieka13.Człowiekniejestwedługniegoistotąspołeczną,jaksądził
11WXVw.mitycznyobrazLewiatanatraciswądemonicznąmoc.JużuSzekspiraiMarlo-
we’aLewiatanjestszybkimwielkimpotworemmorskim,bezdemonicznejkonotacji.
12TheOxfordEnglishDictionaryz1933r.,podajewjednymzeznaczeń,żeLewiatanto:
amanofvastandformidablepowerorenormouswealth,czyliczłowiekoogromnejistrasznej
silealboolbrzymimmajątku,zaśwsłownikuE.Partridge’a,ADictionaryofSlangandUncon-
ventionalEnglishz1937r.Lewiatanto:aheavybackerofHorsens,czylinałogowygraczna
wyścigach.WtymkontekściewartosięzastanowićnadprzyczynaminadaniaPolskiejKonfederacji
PracodawcówPrywatnychnazwyLewiatan.
13PrzedstawianytuopiskoncepcjiHobbesaniemazazadanieoddaćnajbardziejaktualny
stanbadańnadkoncepcjąHobbesa,służyjedyniemożliwościporównaniajegokoncepcjiumowy
społecznejzewspółczesnąideąspołecznejodpowiedzialnościbiznesu.
