Zielniki Ochrona i konserwacja

Magdalena Grenda-Kurmanow

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-22969-6

DOI:

https://doi.org/10.53271/2022.133

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2023

Liczba stron:

305

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Grenda-Kurmanow, Magdalena. Zielniki Ochrona i konserwacja. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2023, 305 s. ISBN 978-83-01-22969-6, doi: https://doi.org/10.53271/2022.133

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Grenda-Kurmanow, M.

T1 Zielniki Ochrona i konserwacja

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2023

SN 978-83-01-22969-6

DOI https://doi.org/10.53271/2022.133

Bibliografia BibTex:

@Book{ 288290, author = "Grenda-Kurmanow, Magdalena", editor = "", title = "Zielniki Ochrona i konserwacja", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2023", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-22969-6", doi = "https://doi.org/10.53271/2022.133" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Grenda-Kurmanow, Magdalena

ED -

TI - Zielniki Ochrona i konserwacja

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2023

SN - 978-83-01-22969-6

ER -

DOI - https://doi.org/10.53271/2022.133

Netografia (standard APA):

Grenda-Kurmanow, Magdalena. Zielniki Ochrona i konserwacja [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2023 [dostęp: 04 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/zielniki-ochrona-i-konserwacja-magdalena-grenda-kurmanow-288290. doi: https://doi.org/10.53271/2022.133

botanika, konserwacja, ochrona dziedzictwa, zielniki, zbiory przyrodnicze, herbaria

Zielniki są dokumentacją związków świata człowieka ze światem roślin. Dzięki nim można prowadzić analizy dotyczące m.in. bioróżnorodności, migracji gatunków, zmian klimatycznych, skażenia środowiska, historii farmacji, historii chorób, a także wie...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-22969-6

DOI:

https://doi.org/10.53271/2022.133

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2023

Liczba stron:

305

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Podziękowania10
Przedmowa12
Część I. HISTORIA I ZNACZENIE ZIELNIKÓW Z ZASUSZONYMI ROŚLINAMI18
1. Historia naturalna: od obrazu dominacji człowieka nad naturą do samodzielnej dyscypliny. Ewolucja opisu botanicznego22
2. Formy pośrednie między ilustracją botaniczną a klasyczną formą zielników26
3. Zielniki z zasuszonymi roślinami32
Najstarsze zachowane zielniki na świecie i w Polsce33
Najstarsze wskazówki dotyczące tworzenia zielników42
Określenia stosowane wobec zielników zawierających zasuszone okazy roślin44
Pierwsze wizerunki zielników45
Zielniki jako zjawisko kolekcjonerskie i element zbiorów przyrodniczych46
Zielniki jako narzędzia naukowe56
Szczególne przykłady zielników: zielniki artystyczne i symboliczne63
Zagadnienia etyczne i prawne związane ze zbiorami zielnikowymi64
Część II. ZAGADNIENIA TECHNIKI I TECHNOLOGII TWORZENIA ORAZ BUDOWA ZIELNIKÓW70
4. Technika i technologia wykonania zielników74
Suszenie okazów74
Zbiór okazów74
Zabiegi dodatkowe stosowane w preparatyce i oglądzie okazów77
Mocowanie okazów na arkuszach79
Materiały używane do mocowania okazów zielnikowych83
Warstwa opisowa98
Formy występowania i przechowywania arkuszy zielnikowych102
Formy zwarte: zeszyty, kodeksy, albumy102
Pojedyncze arkusze109
Nietypowe rozwiązania technologiczne spotykane w zielnikach artystycznych111
5. Charakterystyka fizykochemiczna podstawowych elementów struktury zielników114
Związki chemiczne w ścianie komórkowej okazów roślinnych i w papierowym podłożu114
Związki mineralne w strukturze okazów botanicznych i w strukturze papieru116
Budowa ściany komórkowej119
Celuloza121
Charakterystyka związków występujących w ścianie komórkowej i w podłożu papierowym121
Hemicelulozy123
Lignina124
Pektyny124
Białko występujące w ścianie komórkowej roślin125
Kutyna, suberyna, woski125
6. DNA w komórkach roślinnych – budowa, funkcje, lokalizacja128
Budowa DNA128
DNA jądrowe (nuclear DNA, nDNA)131
Lokalizacja DNA w komórkach roślinnych131
DNA mitochondrialne (mtDNA)133
DNA plastydowe (ptDNA, ze szczególnym uwzględnieniem DNA chloroplastowego, cpDNA)133
Inne lokalizacje kwasów nukleinowych w komórce roślinnej134
Podstawowe procesy związane z powstawaniem i funkcjonowaniem DNA134
Replikacja DNA134
Ekspresja genomu135
Część III. PROCESY DEGRADACJI ELEMENTÓW STRUKTURALNYCH OKAZÓW ZIELNIKOWYCH I PODŁOŻA PAPIEROWEGO140
Hydroliza kwasowa142
Degradacja alkaliczna143
Fotodegradacja144
Utlenianie144
Degradacja termiczna145
Zanieczyszczenia środowiska, w którym przechowywane są zbiory146
Degradacja fizyczna materiału roślinnego149
Obniżenie właściwości wytrzymałościowych149
Zniszczenia mechaniczne, deformacje, zniszczenia na skutek zabiegów konserwatorskich150
Zmiana barwy156
Degradacja biologiczna (biodeterioracja)157
Zniszczenia spowodowane działalnością mikroorganizmów157
Zniszczenia spowodowane działalnością owadów157
Zniszczenia spowodowane stosowaniem środków biobójczych161
Degradacja materiału genetycznego179
Rozpad enzymatyczny180
Hydroliza181
Utlenianie182
Alkilacja183
Sieciowanie184
Wysoka temperatura i wilgotność184
Wpływ warunków przechowywania i historycznych metod ochrony na DNA185
Część IV. PREWENCYJNA I INTERWENCYJNA OCHRONA ZBIORÓW ZIELNIKOWYCH188
7. Wybrane zagadnienia związane z prewencyjną i interwencyjną ochroną zbiorów zielnikowych190
Zintegrowany system ochrony przed szkodnikami (IPM) dla zbiorów zielnikowych190
Mrożenie192
Wysokie temperatury193
Anoksja194
Mikrofale194
Stabilne warunki klimatyczne194
Dekontaminacja zbiorów skażonych biocydami198
Ochrona materiału genetycznego w zbiorach – badania199
Część V. KONSERWACJA ZIELNIKÓW W PRAKTYCE – TRZY WIZJE ETYCZNEJ KONSERWACJI206
8. Zielnik Izabeli Czartoryskiej, 1746, Muzeum Narodowe w Krakowie, Rkps 2782214
Technologia i stan zachowania214
Przebieg prac konserwatorskich z zastosowaniem bezpiecznej metodologii konserwatorskiej i wykorzystaniem wyników badań222
Założenia konserwacji222
9. Zielnik Johanna Friedricha Zeidlera, tom I, 1732, Biblioteka Główna Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, sygn. Zb. Specj. I Starodruki 14, D. 104.57.646230
Technologia i stan zachowania230
Przebieg prac konserwatorskich z zastosowaniem bezpiecznej metodologii konserwatorskiej i wykorzystaniem wyników badań240
Założenia konserwacji240
10. Zielnik Helwinga/Boretiusa, 1724–45, Zielnik Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego (WA), sygn. WA-KH-13.2.2248
Technologia i stan zachowania248
Zabiegi konserwatorskie z zastosowaniem bezpiecznej metodologii konserwatorskiej i wykorzystaniem wyników badań255
Założenia konserwacji255
11. Podsumowanie264
Zakończenie268
Bibliografia269
Indeks cytowanych zielników według miejsc przechowania290
Indeks osób293
Indeks rzeczowy295
Spis ilustracji297
Herbaria – preservation and conservation (abstract)302

PODZIĘKOWANIA

Relacjemiędzyświatemrośliniświatemczłowieka

interesowałymnieoddawna,podobniejakniezwykły

światstarychdokumentów.Ztymostatnimzwiązałam

swojąścieżkęzawodowąjakokonserwatorobiektów

zabytkowychnapodłożupapierowym,jednakponad

10lattemulossprawił,żeiwtymobszarzepoja-

wiłysięrośliny.Stałosiętozasprawąanonimowego,

XIX-wiecznegozielnikazzasuszonymiroślinamize

zbiorówMuzeumRolnictwaim.ks.KrzysztofaKluka

wCiechanowcu,którywymagałinterwencjikonserwa-

tora.Pracanadtymobiektemokazałasięjednocześnie

trudnymwyzwaniemifascynującąprzygodą.Od

tamtejporywmojejpraktycezawodowejregularnie

pojawiałysiękolejnezielniki.Zgłębianieproblema-

tykizwiązanejzhistoriąizachowaniemzabytkowych

zielnikówzaowocowałoprojektemnaukowym,który

następniedoprowadziłdonapisaniapracydoktor-

skiejnatematochronyikonserwacjitychniezwykłych

obiektów.Niniejszaksiążkapowstałanabazieczęści

tejrozprawy.

Kwerendy,badaniaipracekonserwatorskieprzy-

toczonewtejpracyzostałyzrealizowanewramach

programuPreludium7,wprojekciebadawczymnr

2014/13/N/HS2/03118,Ochronazabytkówaetnobo-

tanika.Badaniawpływuzabiegówkonserwatorskich

namateriałgenetycznyroślinwzabytkowychzielni-

kach,ﬁnansowanymprzezNarodoweCentrumNa-

uki.RozprawędoktorskąKonserwacjairestauracja

zabytkowychzielnikówazachowaniejakościmateriału

genetycznegoroślinobroniłamwstyczniu2022roku

nawarszawskiejAkademiiSztukPięknych.

Pracebadawczeniebyłybymożliwe,gdybynie

spotkaniazewspaniałymiludźmi,którychmiałam

szczęściespotkaćnaswojejdrodze.Dziękujępromo-

torcepracydoktorskiej,drhab.WeroniceLiszewskiej,

zacałyczasiuwagępoświęconemijakodoktorantce

iwieloletniejużwsparcie,orazpromotorowipomoc-

niczemu,dr.PiotrowiKlepackiemu,zacenneuwagi

iinspirującespotkania.Dziękujęrecenzentompra-

cy,prof.JadwidzeWyszyńskiejidr.hab.Łukaszowi

Łuczajowi.Dziękujęwszystkim,którzyprzyczynili

siędorealizacjibadańprzeprowadzonychwramach

projektunaukowego,bezktóregotaksiążkabynie

powstała:ś.p.prof.KrzysztofowiOklejewiczowi,dr

NataliiFilipowiczidr.hab.RafałowiMilanowskie-

mu,ŁukaszowiKotowskiemu,dr.hab.Tomaszowi

Sawoszczukowi,dr.BartłomiejowiWitkowskiemu,

drAnnieNowickiej,drJoannieKurkowskiej,drKa-

tarzynieKrólikowskiej-Patarai,dr.Władysławowi

Sobuckiemu,atakżeTymonowiRizov-Ciechańskie-

muiMirosławowiSyniawie.

Dziękujęwłaścicielomzbiorówzazaufanieiudo-

stępnienieobiektówdobadańikonserwacji:Muzeum

NarodowemuwKrakowieiBiblioteceKsiążątCzarto-

ryskich,ZielnikowiWydziałuBiologiiUniwersytetu

WarszawskiegoorazBiblioteceGłównejUniwersytetu

PrzyrodniczegowLublinie.Tujednakmuszępod-

kreślić,żedecyzjeikomfortwspółpracyzwiązanesą

zpracąiżyczliwościąkonkretnychosób,zktórymi

miałamszczęściesięzetknąć.Zatemkierujęgłębo-

kiepodziękowaniadodrPaulinyStudzińskiej-Jaksim,

dr.MarianaButkiewicza,drMaiGraniszewskiej

iHannyLeśniewskiejorazMartyWiniarczyk.Dzięku-

jęrównieżwszystkimpozostałyminstytucjom,które

udostępniływizerunkiswoichobiektówdoniniejszej

publikacji:ZielnikowiKRAM,ZielnikowiKRA,Ziel-

nikowiMuzeumPrzyrodniczegoweWrocławiu,Bi-

bliotecePoznańskiegoTowarzystwaPrzyjaciółNauk,

ZielnikowiUMKwToruniu,ArchiwumAktNowych

wWarszawie,NaturalisBiodiversityCenterwLejdzie,

Muséumnationald)Histoirenaturelle,LinnaeanSo-

ciety,NaturalHistoryMuseumwLondynie,British

Library,BurgerbiliothekwBernieorazBIUSanté

médecine-UniversitéParisCité.

Brak wyników

Zielniki Ochrona i konserwacja

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra