Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Koncepcjazielonejgospodarkipojawiłasięostatniowgłównymnurciedebatypu-
blicznej.Przyczynątakdużegozainteresowaniazielonągospodarkąbyłyinicjatywy
podejmowaneprzezglobalneiregionalneorganizacjeposzukującewyjściazwielo-
wymiarowegokryzysugospodarczego,ekologicznegoispołecznego.Kryzysujaw-
nionyw2008r.określanyjestjakonajpoważniejszyodlattrzydziestychubiegłego
stulecia.Jegocechamiszczególnymiwyjątkowagłębokość,skalaizasięg,które
uświadomiły,żepowrótdosytuacjisprzedkryzysujestniemożliwyikoniecznejest
znalezienienowegomodelu,odpowiedniegodowyzwańgospodarczych,środowi-
skowychispołecznychXXIw.[Jackson2009;Kołodko2010].
Diagnozasytuacjidokonanapokryzysieujawniłanarastającąodwielulatnie-
równowagęnarynkufinansowymiszerzej-wgospodarce[Jessop2011],dodatko-
wonasilającąsięodwielulatpresjęnaśrodowiskonaturalne,zagrażającąjakości
życialudzi[Jackson2009;Rockströmiin.2009],awwymiarzespołecznymglobal-
nenierównościwdystrybucjidochodówipoziomiekonsumpcji[Dowbor2012].
Opisaniestanunierównowagiwtakwieluwymiarachuświadomiłopolitykomide-
cydentomsystemowepowiązaniawspółczesnychproblemów.Analizaprzyczyn
iskutkówglobalnegokryzysufinansowegopokazała,żecechyobecnegosystemu
gospodarczegoopartegonawzrościegospodarczym(mierzonymPKB)generują
nierównowagę.Wrealnejgospodarcewzrostzyskówjestmożliwytylkopoprzez
rosnącąprodukcjęistymulowaniewzrostukonsumpcji.Wrezultaciezwiększająsię
zużyciezasobów,zapotrzebowanienaenergięiprodukcjaodpadów,powodującnie-
równowagęwekosystemach.Uruchomionejestbłędnekołosprzężeńzwrotnych
[Sterman2012].Kryzysmiałtakżewymiarspołeczny,polegającynautraciezaufa-
niadorynku,instytucjifinansowych,korporacjiidopaństwa.Utratazaufaniazwią-
zanajestzbrakiemodpowiedzialnościinstytucjifinansowychirządów,które
wswoichdziałaniachpodejmowałynadmierneryzyko.JakpiszeJ.Stiglitz,dlasze-
rokorozumianejgospodarkikryzystenokazałsięneardeathexperience[Stiglitz
2010].Wielunaukowcówokreślagomianemzłożonegokryzysusystemowego.Zro-
zumieniewyzwańizagrożeńorazposzukiwanierozwiązańwymagająnowegospo-
sobumyślenia:holistycznego,interdyscyplinarnego,wielopoziomowego,innowa-
cyjnego[Atkisson2012b;Beker2011;Gorynia,Kowalski2009;Jessop2011;
Kołodko2011a;Oniszczuk2010;Sterman2012;Stiglitz2010].
Przedmiotemzainteresowaniawniniejszejpracyjestdokonującasiętransforma-
cjamodelugospodarczegoispołecznegowstronębardziejzrównoważonegośrodo-
wiskowoisprawiedliwegospołecznie(sustainabilitytransition),wyrażającasię
przechodzeniemdozielonejgospodarki(greeneconomy).
Kryzysgospodarczystałsięakceleratoremfundamentalnychzmiansystemo-
wych,którepoprzezkrytykędotychczasowego,generującegonierównowagisyste-
9