Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
11
jednakwojnasamawsobieniejestwartością,możebyćraczejjedynieśrodkiem
doobronywartości,jakąjestpokój.
InteresującąteoriętrwałegopokojuprzedstawiaKennethBoulding.Zgod-
nieztąteoriąstosunkimiędzydwiemajednostkamispołecznymi–osobami,ro-
dzinami,organizacjamiitd.,aprzedewszystkimpaństwami–możnausytuować
wskali,wktórejjednymbiegunemjestpokój,drugim–wojnarozumianajako
walkazużyciemśrodkówprzemocy
48
.Bouldingprzyjmuje,żestosunkimiędzy
państwamimogąsięznajdowaćwczterechstanachczyfazach
49
:trwałejwojny,
nietrwałejwojny,nietrwałegopokoju,trwałegopokoju.Trwałewojnytostan,
wktórymdziałaniawojennemająrzeczywiściemiejsce.Znietrwałąwojnąmasię
doczynienia,gdywojnajestuważanazarealnezagrożenieizdarzasięmiędzy
danymipaństwami.Stosunkimiedzypaństwamisątupojmowanejakostan
wojny,chociażzokresamiwzględnegospokoju.Przykłademmogąbyćstosunki
międzyIzraelemaniektórymikrajamiarabskimi.Nietrwałypokójtostan,wktó-
rymstosunkipokojowesąuważanezanormę,istniejejednakzagrożeniewojną.
Nietrwałypokójjestpodminowanywyścigiemzbrojeńigroźbąwojny(zimna
wojna).Wkońcutrwałypokójtosytuacja,wktórejmożliwośćwojnyjesttak
mała,żeniejestpraktycznieuwzględnianawewzajemnychstosunkachikalkula-
cjachpolitycznych.KluczowymmomentemteoriiwojnyipokojuBouldingajest
twierdzenie,żewperspektywiehistorycznejstosunkimiędzywielomapaństwami
ewoluująkupokojowi,ażdofazytrwałegopokoju.Powstająwtensposóbwyspy
trwałegopokoju
50
.Sątoregionalneukładypaństw,międzyktórymiperspektywa
wojnyzostaławłaściwiewyeliminowana.Konfliktysąrozwiązywanepokojowo,
bezgróźbmilitarnych.WedługBouldinganaświeciewystępujeewolucyjnypro-
ceswzrostuobszarutrwałegopokoju,któryrozpocząłsięodzakończeniawojen
napoleońskichnajpierwwSkandynawii,abynastępniestopniowoobjąćEuropę
ZachodniąiAmerykęPółnocną.Oznaczato–podsumowujeBoulding–żenie-
bezpieczeństwowojnymiędzypaństwamitegoregionuzostałopraktyczniewye-
liminowaneikrajetetworząwyspętrwałegopokoju.
Jednakzanimbędziemożliweprowadzeniegruntownychdociekań,powinno
sięzdefiniowaćpodstawowepojęcia,najakichbędąoneoparte.Różnorodność
odniesieńdozjawiskawojnyspowodowałowielośćdefinicji.Definicjewojnysta-
nowiąważnyelementnaukowejpodstawyświadomościceluirozumieniaprzed-
miotu.
Zgodniez„Encyklopediąwojskową”wojnatozjawiskospołeczno-polityczne
stanowiąceintegralnączęśćdziejówludzkościodpoczątkóworganizacjispołecz-
nej,ozasięgurosnącymwrazzrozwojemtechnologii.(...)Pojęciuwojnanada-
wanoróżneznaczenia;wewspółczesnymjęzykupolskimnajczęściejjestonaro-
zumianajakozorganizowanawalkazbrojnamiędzypaństwami,narodamilub
grupamispołecznymi.(...)Współczesneprawomiędzynarodoweodeszłoodprób
48
W.Modzelewski,Pacyfizm.Wzoryinaśladowcy,Warszawa2000,s.203.
49
50
Ibidem,203-204.
Ibidem,s.207.
