Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
JuliaBorczyńska
zracjiswojegopochodzenia,atakżejudaistycznekorzeniechrześcijaństwa.Po
drugie,wjakisposóbtentendencjemizoginistyczne”
9
,przeświecającewpis-
machTertuliana,możnatraktowaćjakokluczdopostrzeganiapozycjikobiety
wewczesnymKościele,czymożenależyjetraktowaćjedyniejakowyol-
brzymionąretorykęskłonnegodorygoryzmuapologetyzKartaginy–retorykę,
któramiałanaceluosiągnięcieczegośzupełnieinnego,będącąelementem
walki,którąTertulianprowadziłprzezcałeżycie,toznaczywalkizbałwo-
chwalstwem
10
.
Przytoczonywyżejustęppokazujewyraźnie,żejeżelichodziokwestię
kobiecą,dlapisarzykościelnychpunktemwyjściabyłaKsięgaRodzaju,
adokładniejfragmentyopisującestworzenieiupadekpierwszychludzi.
TertulianniezajmowałsięegzegeząPismaŚwiętego,ajedynieczerpałstamtąd
przykładydlanakreśleniapozycjikobiety,którawedługniegojestcałkowicie
uwarunkowanawydarzeniamizraju.Uderzającajesttakżeróżnicawsposobie
mówieniaokobieciemiędzyprzekazemewangelicznymawypowiedziąTertu-
liana.SłowaChrystusa,któreznamyzEwangelii,sąpełneafirmacjidlakobiet
iuznaniaichroli.TakżesłowaapostołaPawławliściedoGalatów,brzmiące,że
niemajużmężczyznyanikobiety,wszyscybowiemsąjednymwJezusie
Chrystusie,byłyczymśniewątpliwierewolucyjnymdlamentalnościjemu
współczesnych.Musimypamiętać,żewomawianymokresiewtradycjigrecko-
-rzymskiej,atakżejudaistycznejpozycjakobietybyłamocnoupośledzona.
Kobietybyłyograniczonerestrykcyjnymiprzepisamidotyczącymiżycia
społecznegoireligijnego,aichduchowaifizycznaniższośćbyławymownie
podkreślanakąśliwymiuwagamifilozofówgreckich,m.in.Arystotelesa
11
.
Zkoleispołeczeństwożydowskie,wktóregoobrębierodziłosięchrześcijań-
stwo,byłoopartenamodelupatriarchalnym,gdzierolakobietybyłaogra-
niczonadoobowiązkówdomowych.Pozycjaprawnakobietwporównaniu
zpozycjąmężczyznbyłasłaba,wdodatkuwzględykultowebardzoczęsto
odseparowywałyjeodżyciapublicznego
12
.Chrześcijaństwozatem,zeswoim
przekazemdowartościowaniakobiety,jawiłosięjakocośwyjątkowegowświecie
starożytnym.Skądzatemtogwałtowneprzejściewmyśleniuokobiecieod
9
Cudzysłówjestcelowy,należyunikaćwtłaczaniawspółczesnychterminówwdawne
realia.Zachowania,którenamjawiąsięjakomizoginistyczne,niebyłynimiwIIw.Zawsze,
ilekroćuczenipatrząnadziejechrześcijaństwazteraźniejszejperspektywy,dochodządo
fatalnychwniosków.
10
Por.R.D.Sider,AncientRhetoricandtheArtofTertullian,Oxford1971,s.25.
11
Arystoteles,Polityka,tłum.L.Piotrowicz,Warszawa1964,I1269a12–14,s.34.
12
E.Wipszycka,Kościółwświeciepóźnegoantyku,Warszawa2006,s.272.
