IBUK Libra

Zmianyklimatyczne-przyczyny,przebiegiskutkidlaczłowieka

podstawieanalizy14Cpotwierdziłydaneozawartości10Be(izotopuberylu)wantark-

tycznychigrenlandzkichrdzeniachlodowych.Ilośćtegoizotoputakżejestzwiązana

zaktywnościąsłoneczną.Zbadano,żeaktywnośćsłonecznapodkoniecXXw.rze-

czywiściebyłaniespotykaniewysoka,comogłoprzyczynićsięczęściowodoglobal-

negoociepleniawtymokresie.Jednakniebyłatoraczejgłównaprzyczynaocieplenia

(Solankiiin.,2004).

Istniejewieleczynnikówoddziałującychnaklimat.Niektóreznichsprzyjająocie-

pleniu,innenie.Jednemająsilnywpływ,innesłabszy.Gazycieplarnianesąsilnym

czynnikiemkształtującymklimat.ZmianyilościenergiiemitowanejprzezSłońce

następująprzezdziesiątkitysięcylat,alesąraczejniewielkie.Ichefektmożenakładać

sięnazmianyklimatuwynikającezoddziaływaniainnychczynnikówiwtensposób

powodowaćniewielkiewahania(typuMałejEpokiLodowej).Małoprawdopodobne

jestjednak,bysłabeczynniki(np.niewielkiwzrostemitowanejenergiisłonecznej

wXXw.)mogływyjaśnićdużezmianytemperatury.Pamiętajmyjednak,żezmiany

energiidocierającejlatemdopółkulipółnocnejzgodniezteoriąMilankoviciasąnie-

wielkie.Jakzobaczymywrozdziale3i4,temałezmianypromieniowaniasłonecznego

mogądaćimpulswiększymzmianomzawartościgazówcieplarnianych:dwutlenku

węglaimetanu,gdyZiemiaprzechodzizfazyglacjalnejdointerglacjalnej(iodwrot-

nie).Oczywiściegazycieplarnianeniesąjedynymczynnikiemprzyczyniającymsiędo

współczesnegoocieplenia.Sąinne,wzmacniającelubosłabiającetoocieplenie,awzrost

promieniowaniasłonecznegojesttylkojednymznich.Wśródpozostałychmożna

wymienićaktywnośćwulkaniczną,uwalnianiemetanuprzezoceanyorazcyrkulację

oceanicznąiatmosferycznąwpływającąnaklimatwskaliregionalnej.Wrócimydo

tegowdalszejczęściksiążki.Czynnikitemogąmiećpewienwpływnazmianyobec-

negoklimatu,aleniesądominujące.Niemożnaichjednakcałkiempominąć,ponie-

waż,jakzobaczymypóźniej,mogąodegraćpoważnąrolęwprzyszłości,zwłaszcza

zmianycyrkulacjimogąwspomócprzejściamiędzypółstabilnymistanamiklimatu.

1.7.Obiegwody,zmianyklimatuiżycieorganiczne

Jakwspomnianoidoczegojeszczepóźniejwrócimy,przyglobalnymociepleniu

możemyspodziewaćsięwiększegoparowaniazpowierzchnioceanów.Jesttoprzy-

najmniejwczęścipotwierdzoneprzezmodeleklimatycznedotyczącekoncentracji

parywodnejwatmosferze.Spodziewamysię,żesilniejszeparowaniespowoduje

zwiększenieopadów(deszczulubśniegu)orazodpływurzecznego.Aleczyistotnie?

Systemziemskijestzłożony.Życiebiologicznenietylkopozostajepodbezpośred-

nimwpływemzmianklimatu;równieżiono,jakzobaczymypóźniej,wpływabez-

pośrednioipośrednionazmianyklimatu.Oczywiścieniewszystkiezmianyklimatu

wiążąsięzżyciembiologicznym.

Popierwsze,choćocieplenieglobalnepowodujewzrostparowania(niezmienia-

jącinnychczynników,takichjakcałkowitewidmopromieniowania),nieoznaczato

jeszczewiększychopadów.Weźmyskrajnyprzykład.Wenusjestdużocieplejszaod

ZiemiiefektcieplarnianynaWenusjestznaczniesilniejszy.TemperaturanaWenus

jesttakwysoka,żewodawystępujewatmosferzejedyniewpostaciparywodnej.Ale

Brak wyników