Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
odwszelkichprocesów,któreprzebiegająwjegoprzestrzeni.Bądź
cobądź,gdySimmelpisał,że„wrażliwośćnakrajobraz”wymaga
odejściaod„jednolitegoodczuciawszechnatury”2,tododawał
równocześnie,żepotrzeba„wyczuciakrajobrazu”,bydojrzeć
gownaturze.To,comieścisięwnaszymhoryzoncie,jestzaledwie
tworzywemkrajobrazu,dlaktóregopotrzebaprocesuduchowego
idystansuobiektywności.Ale,jakpowiadaSimmel,okrajobrazie
możnamówić,gdy„zamiastłąki,domu,rzeczułkiikłębowiska
chmur”3postrzegamygojakocałość.
Wartozastanowićsię,cowspółcześnieoznaczają„wrażliwość’,
„wyczucie”,„całość”krajobrazu,skoronajegopojmowanieznacząco
wpływaujęciefenomenologiczne.Krótkiestwierdzenie
Maurice’aMerleau-Ponty’egomożnauznaćzawskazówkę
pozwalającąpowrócićdorefleksjinadistotąkrajobrazuiodwrócić
myśleniewskazaneprzezSimmla:pejzaż–mówifilozof–„nauczył
nasnajpierw,czymjestlas,łąkalubrzeka”4.Trawestując,można
powiedzieć,żekrajobraznauczyłnasdostrzegaćlasy,morze,góry,
atakżesamotnedrzewo,polnykwiatichmuręnaniebie.Gdyby
tęsamązasadęzastosowaćdozmysłów,tomożnabypowiedzieć,
żekrajobrazpozwalanamnasycićsięzapachami,dźwiękami,
namacalnościąświata,uwrażliwiającnasnato,conasotacza.
Azatem,czygdyoglądamykrajobrazzdystansu,naszapercepcja
obejmujetylkojawiącysięprzednamiwidok?Krajobrazwyrażasię
równieżpoprzezjegowielozmysłową,aniewyłączniewzrokową
percepcję,jeżeliuznamy,żejestnimnietylkoprzejawiającasię
sceneria,alewszystkoto,conasotaczainanasoddziałuje.Czynie
jesttak,żeuczestniczymywzjawisku,którecoprawdaprzemawia
donaszychoczu,aleskładasięzwielościinnychdoznań,zdarzeń,
sytuacji,którychbyćmożenieuświadamiamysobiewprost,skupieni
naroztaczającejsiępanoramie?Czyniejesttak,żepodziwiając
krajobraz,doświadczamywielościdoznań,któreprzemawiajądonas,
