Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sensterminu„znaczenie”–próbydefinicji
59
(1)HerodpokazującSalomeściętągłowęśw.JanaChrzcicielanatacy
pragnąłniewątpliwiewywołaćwSalomepewneprzekonanie.PodrugieHerod
pragnął,abySalomerozpoznałajegointencję,innymisłowypragnął,aby
Salomewiedziała,żetoonpragnąłjejzakomunikowaćośmierciśw.Jana.Nie
wystarczytojednak,abymócpowiedzieć,żeaktpokazaniagłowynatacylub
ewentualniegłowanatacyznaczyłycośwsensiesemiotycznym;
(2)Załóżmy,żepokazujemypanu
X
(niezaśpodrzucamy)fotografiępana
Y
pozostającegowdwuznacznejpoziezżonąpana
X
.Niewątpliwiespełnione
sąwarunki(1)i(2),tj.pragniemywywołaćw
X
pewneprzekonanieoraz
pragniemy,aby
X
rozpoznałnasząintencjęwywołaniawnimowegoprzeko-
nania.Wprzeciwnymprzypadkupodrzucilibyśmymuowąfotografięlub
wysłalibyśmywliściebeznazwiskanadawcy.Niemożnajednakpowiedzieć,
żepokazaniefotografiilubsamafotografiaznaczycośwsensiesemiotycznym.
Wyobraźmysobie,żeHerodmówiSalome„KazałemstracićJanaChrzci-
ciela”.Mamytuoczywiściedoczynieniazobuintencjami,októrychbyła
mowawcześniej.PopierwszeHerodpragniewywołaćwSalomepewne
przekonanie,np.ośmierciJanaChrzciciela.Podrugiepragnie,choćbyćmoże
sobietegowpełninieuświadamia,abySalomerozpoznałatęintencję.Po
trzeciezaśpragnie,abyrozpoznanietejintencji,niezaśrozpoznanieściętej
głowyjakonależącejdośw.Jana,byłoprzynajmniejczęściowym
powodem,dlaktóregoSalomedojdziedoprzekonaniaośmierciJanaChrzci-
ciela.Oczywiściewobupodanychprzypadkach(1)i(2)intencjamówiącego,
abysłuchaczdoszedłdopewnegoprzekonania,jestrozpoznawanaprzez
słuchacza.Jednakoewentualnymdojściudoowegoprzekonaniamają,
wintencjimówiącego,decydowaćnie„słowa”,lecz„fakty”lubartefakty.
Pokazującściętągłowęśw.JanaChrzcicielaHerodpragnie,abywidokściętej
głowybyłpowodem,żebySalomedoszładoodpowiedniegoprzekonania,nie
zaśto,żetowłaśnieon,Herod,przyniósłtacęześciętągłową.Podobnie
pokazaniefotografiikompromitującejżonę
X
-aniemabyćpowodem,dla
którego
X
dochodzidoprzekonania,żeżonagozdradza,leczpowodemtymma
byćwidokutrwalonynatejfotografii.Wypowiedzenieodpowiedniegozdania
jesttuanalogicznedopokazaniafotografiilubściętejgłowy.Jednak
wodróżnieniuodobuwymienionychprzypadków,rozpoznanieintencjizjaką
wypowiedzianejestzdaniemabyćpowodem,dlaktóregosłuchaczdochodzido
odpowiedniegoprzekonania.
ZdaniemGrice’a,trzywymienionewarunkisąspełnioneprzezwypowie-
dzeniezdania„KazałemstracićJanaChrzciciela”iwystarcządotego,aby
wypowiedzenieznaczyłocośwsensiesemiotycznym.Należyoczywiściepamię-
tać,żepodanewarunkiznaczenia
NN
dotycząintencji,czylizamiarówmówiące-
go.Niemanatomiastznaczenia,czyfaktyczniezamiarytesiępowiodą.Podane
trzywarunkisątozatemfaktyczniewarunkiwypowiedzeniazdaniaze
