Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sensterminu„znaczenie”–próbydefinicji
57
frakówwsytuacjach,naktóreskierowanesąprzekonaniaobserwatorów.Obie
tendencjesąwpewiensposóbuwarunkowane.Niepowiemyjednakzpewno-
ścią,żeubraniefrakaznaczy
NN
,żetakubranaosobaudajesięnabal
113
.
PodstawowyzarzutGrice’aprzeciwprzyczynowemuwyjaśnieniuznaczenia
NN
polegajednaknaczymśinnym.Tegotypuwyjaśnienieniemożebowiem
dotyczyćtego,codlamówiącegoznaczypewnewyrażeniewkonkretnej
sytuacji
114
.Istotakomunikacjijęzykowejpolegabowiemnatym,żewyrażenia
językacośznaczą,czyliposiadająznaczeniawsensiesemiotycznym,
wkonkretnychsytuacjach.ZnaczeniatenazwijmyzaGricemznaczeniami
okazjonalnymi.Oczywiściemożnatupodnieśćnastępującyzarzut.
Wyrażeniajęzykaposiadająniewątpliwieznaczeniakonwencjonalne,których
znajomośćzapewniasprawnośćnaszejkomunikacjijęzykowej.Gricetwierdzi
jednak,żeznaczeniakonwencjonalne,określaneprzezniegoterminem
„pozaczasowe”
115
,sąwyjaśnianeprzezznaczenia„okazjonalne”,niezaśprzez
procesuwarunkowania
116
.
Pewnezjawiska,np.dźwięki,niewątpliwiewarunkująokreślonereakcje.
Częstodźwiękitesąemitowanerównieżwokreślonychokolicznościach,co
równieżdasięwyjaśnićzasadąuwarunkowania.Jednakwykryciezwiązku
przyczynowegopolegającegonauwarunkowaniuemisjidźwiękuprzezpewne
zjawiskoorazuwarunkowaniupewnejreakcji,np.przekonaniaozachodzeniu
tegozjawiska,przezówdźwięk,niepozwalanastwierdzenie,żeówdźwięk
maznaczeniewsensiesemiotycznym,czyliznaczy
NN
.Abywyjaśnić,naczym
polegaposiadanieznaczeniaprzezznak,Griceodwołujesiędointencji
komunikacyjnych.Znaczeniewsensiesemiotycznymjestwedle
Grice’akonstytuowaneprzezintencjemówiącego.Owychintencjiniedasię
wżadensposóbzredukowaćdozwiązkuprzyczynowego.Jeżelizatemprzypi-
szemydźwiękowidzwonkazdoświadczeniaPawłowajakieśznaczenie,tonie
nazasadzieuwarunkowania,leczdziękiintencjomnadawcy.Oczywiście
przykładtenjestnieconiefortunny,gdyżkomunikacjajęzykowazachodzi
międzyistotamiludzkimi.Reakcjapsównadzwonekjestniewątpliwietrafnie
wyjaśniananapodstawiezasadyuwarunkowania.Zostawmyzatemten
wątpliwyprzykładirozpatrzmyniecoinny,napodstawiektóregomożna
pokazać,wjakisposóbGricewyjaśnia,cotoznaczy„znaczyć
NN
”.Dzwonek
wszkoleznaczycośzarównodlawoźnego,jakidlauczniów,dziękitemu,że:
113
114
115
116
Zob.Grice1957(2001):93.
Ang.
Ang.
Op
.
cit
onparticularoccasion
timeless
.94.
.
.
