Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Upamiętnianiejakoformapraktykikulturowej
23
zarównorenesansowej,wiktoriańskiej,jakiwspółczesnej.Zwracauwagęswo-
boda,zjakąinterpretujeonzjawiskazwielkiejtradycjihistorycznejwprzę-
ganejdoideologiipaństwowej,stawiającjerównorzędniezrozważaniami
nadfenomenamikulturypopularnej(wUSApopkulturajestrównoprawnym
elementemrekonstrukcjihistorycznychiźródłemnostalgicznejpamięci).
Lowentahlstworzyłmodelanalizy,któryzpowodzeniemmożnarozszerzyć
nacaływspółczesnyświat–zarównozachodni,jakinarealiaAzjiiAfry-
ki14.Jesttomodelużytecznychoćbydlatego,żeświetniedowodzi,iżtradycja
wrozumieniupodmiotowymiprzedmiotowym,towistociedwiestronytego
samegomedalu–ewokujesięprzeszłośćpoto,abypokazującjejmaterialne
artefakty(wtymtakżetzw.tradycjewytworzone),nauczaćkolejnepokolenia
historiinarodowejiwiązaćjezwybranymiwartościamidziedzictwa.Nasze
miejsca,naszepomniki,naszewspomnienia–to„nasza”tożsamośćzbiorowa,
którejzewnętrzneznakisąjejpotwierdzeniemipunktemodniesienia.
Jesttotakżesposób„zawłaszczania”konkretnychobszarówgeograficz-
nych,którenasycasięznakami„naszości”
,pokazując,żetutajzawszebyliśmy,
zostawiająckościprzodkówimonumentychwały.Tymsamym–powiadaLo-
wentahl–żyjemyobecniewczasach,któreśmiałomożemynazwaćepoką
twórczegoanachronizmu.Wrezultacie:
Nagleokazałosię,żedziedzictwojestwszędzie–wwiadomościachdnia,wfil-
mach,naplacachtargowych.Togłównesiedliskopatriotyzmuinaczelnywabik
turystyki.Trudnosięruszyć,abynienatknąćsięnajakieśmiejscezwiązanezespu-
ścizną.Każdedziedzictwosiępielęgnuje–odkorzenietnicznychdohistorycznych
parkówtematycznych,odHollywooddoHolokaustu,całyświatzajętyjestwysła-
wianiemalbolamentowaniem,żeprzeszłośćjestfaktemlubjedyniefikcją15
BadaniaiustaleniaLowenthalabardzościślerezonujązteoriąPierre’a
Nora16,któryopracowałkoncepcję„miejscpamięci”
,zapożyczającsięniewąt-
pliwieuswojegoanglosaskiegokolegi17.Rezonujewszakżerówniedobrzeze
zjawiskiemrekonstruowaniaprzeszłości,zjakimmamydoczynienianietyle
wramachoficjalnejpolitykihistorycznejpaństw,ilewobrębiewielkiegoru-
chuodtworzeniowego,zalewającegoEuropęiświatodwielujużdekad.
SamLowenthalpoświęcamutakżeuwagę,dzielączabiegirekonstrukcyjne
nadwiesfery.Pierwsząstanowiąimitacje,odtwarzająceartefaktyzprzeszło-
ści.Nadrugąskładająsięrekonstrukcje„właściwe”
,ocharakterzeponownych
przedstawieńzdarzeńhistorycznych.Amerykańskihistoryktrzeźwonotuje:
14
Oglobalizowaniusięzjawiskpielęgnowaniaipropagowaniadziedzictwakulturowego
orazotraktowaniuichjakoswoistych„mareknarodowych”pisząm.in.J.L.iJ.Comaroff,
Etnicznośćsp.zo.o.,przeł.W.Usakiewicz,Kraków2011.
15
D.Lowenthal,TePastisaForeignCountry,Cambridge2002,s.xiii.
16
P
.Nora,RealmsofMemory:RethinkingtheFrenchPast,t.1,NewYork1996.
17
PierwszewydanieksiążkiLowenthalaukazałosięwroku1985,wtymsamymczasieNora
opracowywałzrębyswojejkoncepcji;zob.P
.Nora,BetweenMemoryandHistory,„Repre-
sentations”1989,No.26.
