Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Morfologiafunkcjonalna387
Rhynchonellidabrachidiummapostaćkrótkichwy-
rostków(crura),natomiastuTerebratulidajestpętlo-
watowygiętątaśmą.UniektórychkopalnychRhyn-
chonelliformeabrachidiumtworzybardzoskompli-
kowanerusztowaniewformiedwóchstożkowatych
spiral(niekiedynawetpodwójnych).
PrzestrzennerozłożenieramionlofoforuuBra-
chiopodajestsilniezróżnicowaneicharakterystycz-
nedlaposzczególnychgruptaksonomicznych.Naj-
prostszyfunkcjonalniejestlofofortyputrocholofus,
któregoobaramionatworząpierścień.Jestoncha-
rakterystycznydlastadiumlarwalnegowszystkich
współcześnieżyjącychramienionogów.Występuje
takżeuniektórychosobnikówdorosłychcharakte-
Ryci288i
Schematilustrującygłównetypybudowylofofo-
ryzującychsięmałymirozmiaramiciała,np.umi-
ruramienionogów
kromorficznychGwyniaiDyscolia.Następnesta-
diumkomplikacjibudowylofoforutoschizolofus,
łowioneprzezczułkicząstkipokarmoweisątrans-
którycharakteryzujesięzagięciemkońcówramion,
portowanedalejdootworugębowego.
prowadzącymdopowstaniadwóchsymetrycznych
Wewnątrzramionznajdujesiępodłużnykanał
prostychpętli.Występujeonwbardziejzaawanso-
ramieniowybędącyodgałęzieniemjamyciała.Wy-
wanymstadiumrozwojuosobniczegoorazudoro-
pustkikanałuramieniowegownikająrównieżdo
słychPelagodiscus,PumilusiArgyrotheca.Dalsza
każdegoczułka.Uramienionogówzmuszląbezza-
komplikacjaschizolofusaprowadzidopowstania
wiasówodpowiednieułożenielofoforuzapewniają
trzechpodstawowychtypówlofoforu.Pierwszy
włóknamięśniowe,elastycznatkankałącznaorazci-
znichcharakteryzujewykształceniedodatkowych
śnieniehydrostatyczneutrzymywanewkanałachra-
pętli(ptycholophus),takjakwrodzajuLacazella.
mieniowych.URhynchonelliformeaaparathydro-
Wtypiedrugimramionaskręcająsięspiralnie(spi-
statycznyjestwspomaganywapiennymipodporami
rolophus)tworzącdwasymetrycznestożki.Spirolo-
(szkieletramion,brachidium)wyrastającymiztylnej
fusjestcharakterystycznydlawszystkichwspółcze-
częściskorupkigrzbietowej(ryc.289).Uniektórych
snychrodzajówomuszlibezzamka(zawyjątkiem
lofoformożebyćteżusztywnionywapiennymispi-
Pelagodiscus,uktóregowystępujeschizolofus)oraz
kulamiwytwarzanymiprzezmezodermalnesklero-
Rhynchonellida.Występowałtakżeukopalnych
blasty(cojestwyjątkiem),ponieważupierwoustych
Spiriferida,AtrypidaiAthyridida,uktórychspirale
szkieletmezodermalnyniewystępuje.Wrzędzie
lofoforupodpartebyłyspiralniezwiniętymiwapien-
Ryci289i
Przykładowetypyszkieleturamion(brachidium).
A—brachidiumwpostacipętliuwspółczesnegoGyrothyrismawsoni(Terebratulida),NowaZelandia.B—spiralium
ukarbońskiegoGypospirifercondorzBoliwii(Spiriferida)
