Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
388Typ:ramienionogi—Brachiopoda
nymitaśmamiwyrastającymizkrur(crura).Trzeci
porowatamikrostrukturamuszli.Zzewnątrzmusz-
typlofoforucharakteryzujewykształceniepętliispi-
lamożebyćgładkaluburzeżbionapromienistymi
ral(plectolophus).Występujeuwiększościdorosłych
żeberkami,koncentrycznymiblaszkamilubkolca-
Terebratulida.
mi.Kluczowąrolęwtworzeniumuszlipełnibruzda
Wtórnajamaciałanaogółjestuważanazatrój-
marginalnaznajdującasięnakrawędzipłaszcza.
dzielną.Protocelwpostacikanałulabialnego(wy-
Wniejznajdujesięstrefageneratywnaintensywne-
kształconytylkoubezzawiasowych)wepistomie.
gopodziałukomóreknabłonkapłaszcza.Starszeko-
Mezocelstanowiąkanałyramieniowewrazześlepy-
mórkiwędrująnazewnątrznazasadziepasatrans-
miwypustkamidoposzczególnychczułków.Meta-
misyjnegoitworzązewnętrznynabłonekpłaszcza.
celstanowigłównąjamęciałamieszczącąmięśnie,
Każdazpowstałychkomórekprzechodzikolejno
przewódpokarmowy,narządywydalniczeirozrod-
przezfazęwytwarzaniaperiostrakum,potemwar-
cze.Jejrozgałęzieniasięgajądogrzbietowejibrzusz-
stwypierwotnejiwreszciewarstwywtórnejmuszli.
nejczęścipłaszcza(jakokanałypłaszczowe),aubez-
Układnerwowyinarządyzmysłów.Główne
zawiasowychtakżedonóżki.Przezjamęciałaprze-
zwojenerwoweramienionogówzawiasowychpoło-
biegająpasmatkankiłącznej,niekiedyzwłóknami
żonesąwokółprzełykutworzącdwazwoje:większy
mięśniowymi—mezenteria.Wyróżniasięmezente-
podprzełykowyimniejszynadprzełykowy.Oba
riagrzbietoweibrzusznebiegnąceodprzewodupo-
zwojepołączonesąjednymlubparomaokołoprzeły-
karmowegodogrzbietowejibrzusznejścianyciała.
kowymipierścieniaminerwowymi.Odnichodcho-
Ponadtowyróżniasiębocznemezenteriaprzednie
dząpnienerwoweunerwiająceepistomorazramio-
(gastroparietalne)itylne(ileoparietalne).Jamaciała
nalofoforuwrazzczułkami.Odzwojupodprzełyko-
wrazzzawartymiwniejtkankami,narządamiiroz-
wegoodchodządwapnienerwoweiszeregpomocni-
gałęzieniamiwysłanajestorzęsionymnabłonkiem
czych,któreunerwiajągrzbietowyfałdpłaszcza.
wprawiającymwruchpłyncelomiczny.Wpłynie
Brzusznyfałdpłaszcza,adduktoryinóżkaunerwio-
tymwystępująróżnorodnepojedynczekomórki,
nesąprzezdwapnienerwowe,wychodząceztylnej
m.in.fagocytująceamebocytyicelomocyty,które
częścitegosamegozwoju.Nerwypłaszczowesilnie
mogązawieraćhemerytrynę,czerwonypigmentma-
sięrozgałęziająibiegnąażdobrzegówpłaszcza.
jącyzdolnośćwiązaniatlenu.
Uramienionogówbezzawiasowychzwójnadprzeły-
Muszlaramienionogówskładasięzdwóchsko-
kowyniewystępuje.Dosystemunerwowegomożna
rupek:grzbietowejizwyklewiększejbrzusznej,
takżezaliczyćpojedynczewłóknanerwowelubich
uktórejtylnaczęśćtworzyczęstowydatnywierz-
splotywystępującepodnabłonkowowramionachlo-
chołekzwanydziobem.Skorupkimogąbyćpołączo-
foforuiścianachprzewodupokarmowego(pleksus
netkankowolubzapomocązawiasów.Nóżkawysu-
nerwowy).
wasięszczelinąmiędzyskorupkamilubtrójkątnym
Wzwiązkuzosiadłymtrybemżycianarządy
wycięciemwskorupcebrzusznej(delthyrium),auin-
zmysłowesąsłaborozwinięte.Ularworazuczęści
nychtworzysięokrągłyotwórprzewiercającydziób
dorosłychLingulidaewystępujejednaparapęche-
(Terebratulida).Wewnętrzumuszliczęstowystępu-
rzykowatychstatocyst.Pozatymularwniektórych
jąważnetaksonomicznestrukturywpostaciwa-
ramienionogówwystępująpojedynczoprostozbu-
piennychpłyteklublistewekwspomagającychza-
dowanefotoreceptory.
wiasy,systemmięśniowylubpodpierającychlofofor.
Układpokarmowyiodżywianie.Ramienionogi,
Muszlęzzewnątrzpokrywacienkawarstwaorga-
jakwszystkieosiadłeorganizmy,sątypowymifiltra-
niczna(periostrakum),podktórąleżąnaprzemienne
toramiodżywiającsięprzedewszystkimfitoplankto-
warstewkisubstancjiorganicznych(chityna,kola-
nem,bakteriami,detrytusemorganicznym,atakże
geniglikozoaminokwasy)ifosforanuwapnia(Lin-
absorbującrozpuszczonewwodziemorskiejkoloidal-
guliformea),bądżwarstwyzbudowanezwęglanu
nesubstancjeorganiczne(węglowodoryiaminokwa-
wapnia(CraniiformeaiRhynchonelliformea).
sy).Wodazcząstkamipokarmuwpływaprzezróżnej
Muszlewapiennezwyklezbudowanesązdwóch
szerokościszczelinępowstałąporozwarciuskorupek
warstw:cieńszejwarstwypierwotnejigrubszej,
dojamypłaszczowej(ryc.290).Wjamiepłaszczowej
włóknistejwarstwywtórnej.Uniektórychpojawia
czułkilofoforufiltrująpokarm,któryprzypomocy
sięteżwarstwatrzeciapryzmatyczna.Wwielugru-
rzęsekdostajesiędorynnypokarmowejbiegnącej
pachramienionogów(np.CraniidaiTerebratulida)
wzdłużpodstawyczułków,aniądootworugębowego.
domuszliwnikająwalcowatelubrozgałęzionewy-
Szczelinowatyotwórgębowyprowadzidoprzełyku,
pustkipłaszcza(brodawki),którychwynikiemjest
astąddożołądkaprzechodzącegokutyłowiwpylo-
