Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Bajkaantyczna.Kwestianazwyicharakterystykigatunkuwstarożytnejteoriiretorycznej
19
Używajączęstoprzedewszystkimprozaicy[***]określeniaA0/Y0i,anieuU^60i,stądteż
nazywająEzopatym,którytworzyA0/Y0i(A0Y0π0i0/5).PlatonwdialoguOduszyrazna-
zywająuU^605,razA0/Y05.MU^605jestokreślanejakopewnegorodzajuA0/Y05,skorosta-
rożytninazywalimówienie[T0\AE/YEiV]równieżopowiadaniem[uU6Ei^σ6σi](Progymnas-
mata73,27-33)11.
OkreśleniebajkijakoA0/Y05byłozatemwedługretorabliższeprozieistoso-
walijeprzedewszystkimprozaicy,skorobajkiEzopowerównieżbyłyproza-
iczne.Ztegomożnawyciągnąćwniosek,iżterminuU^605zostawałdlapoetów.
MikołajtakżepodjąłsięwyjaśnienianazwyuU^605:
JestnazywanauU^605oduU6Ei^σ6σi,coznaczymówić,aleniedlatego,żewinnych[ćwi-
czeniach]niemówimy,ależewniejuczymysięmówićprosto(Progymnasmata,s.454,
w.17-20)12.
Wywodziwięcterminodczynnościmówienia,itomówieniawsposóbpro-
sty-T0\uU6Ei^σ6σiznaczyT0\AE/YEiVπ0AiTiKω^5.Jednocześniewskazujenaje-
denzwyróżnikówstylubajki.AleprzykładPlatonadowodzi,żetychdwóch
terminówużywanozamiennie.TheonodwołujesiędodialoguFedon,doroz-
mowyEchekratesazFedonem,relacjonującymwizytęzłożonąuwięzionemu
Sokratesowi.FilozofwspominaobajkachEzopa,używającokreśleniauU^605
(60c):Ei,™VEVÒnσEVσÙT¦A‡σωπ051uà60V¨VσUV6E‹Vσi.Niecodalej(60d)jest
mowaoprzeróbkachbajekEzopanapoezjędokonanychprzezSokratesaitutaj
EzopowebajkiprozaicznesąwyraźnienazwaneA0/Y0i.ZkoleiSokrates,przed-
stawiającpowinnościpoety:
TÕVπ0inT¾Vδš0i[ł]π0iE‹VuÚ60U5¢AA,0ÙAÒY0U5
[poetapowinientworzyćfikcję,aniepisaćorzeczachprawdziwych](61b),
informujeodwiedzającychgo,żeułożyłwierszembajkiEzopa(uÚ60U5Ai,σω/
π0U).WtymzatemmiejscuuU^60iAi,σω/π0Umożnarozumiećjakoprozaiczne
utworyEzopalubteż-wodniesieniudoobowiązkówpoety-jakozmyślone
opowiadaniapoetyckie.Wnioskiemzpowyższychrozważańjeststwierdzenie,
iżniektórzywidzieliróżniceiznaczenieterminówA0/Y05iuU^605,innizaśsto-
sowalijenazmianę.
Retorzyprecyzowalitepojęcia,dodającprzymiotnikiwskazującenaautora
lubmiejscepowstania:
a)A0/Y0i/uU^60iAi,σω/πEi0i:Arystoteles(Rhetorica1393a30),Theon(Pro-
gymnasmata73,2),Aftonios(Progymnasmata21,9),Hermogenes(Pro-
11
πAE0V£C0Uσiδśu£AiσTσ0ƒKσTσA0Y£δnVσUYYEYpσflÒTE5TÕAÒY0U5¢AA¦u¾uÚ60U5
KσAE‹V1Ó6EVAšY0UσiKσˆTÕVA‡σωπ0VA0Y0π0iÒVΠA£TωVδ™VδiσAÒYωlTùπEpˆ
wUXÁ5πÁuśVuà60V1πÁδśAÒY0VÑV0u£CEiE‡pnTσiδśuà6050Œ0VAÒY05Ti5êV1
™πEˆKσˆuU6E‹σ6σiTÕAšYEiV™K£A0UV0ƒπσAσi0…
12
EivpnTσiδśuà605σ,π0\T0U^uU6Ei^σ6σi10nE,σTiAE/YEiV10U,X0nTiKσi\E,VT0i^5σvAA0i50U,AE/
Y0uEV1σ,AA,0nTiE,VσU,Tùπpω^T0VT0\AE/YEiVπ0AiTiKω^5uσV6σ/V0uEV
