Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Bajkaantyczna.Kwestianazwyicharakterystykigatunkuwstarożytnejteoriiretorycznej
17
okwestiachwskazanychwtytule,wymieniającbadaczystarożytnychiwspół-
czesnych,streszczającichwnioskiidotykającnajważniejszychproblemów.
Więcejuwagipoświęciłnajstarszymbajkomgreckim-bajceHezjodaojastrzę-
biuisłowiku(Operaetdies,w.202-212),Arystotelesaojeleniuikoniu(Rhe-
torica1393b)orazHerodotaorybakufletniście(HistoriaeI141).Wspomniał
równieżoterminologii,rozwojuizbiorachbajekEzopowych.Całościoweujęcie
zagadnienianiepozwoliłomuzagłębićsięwposzczególneproblemyiukazać
ichwszerszymświetle.Dlategoteżcelemniniejszegoartykułubędziewzboga-
ceniewspółczesnychbadańipróbaujęciagenologiitegoutworuzperspektywy
starożytnejretoryki.Przedstawionezostanąjedyniedwaproblemygenologicz-
ne,terminologiaorazcharakterystykagatunku,którymizajęlisięretorzy,aich
uwagipoddanezostanąanalizie.Toopracowaniebędziepunktemwyjściado
rekonstrukcjiteoriibajki,podjętejjużprzezretorówantycznych.Poniższezgro-
madzenieiprzedstawienieichpoglądówpozwoliprzybliżyćsposóbpojmowa-
niagatunkuwłaśniezpunktuwidzeniastarożytnejteoriiretorycznej.
Terminologia
Zagadnienienazwygatunkujestjednązpierwszychkwestii,którąpodjęliza-
równoautorzystarożytni,jakiwspółcześniteoretycyliteratury(m.in.Adra-
dos1999:3-16;vanDijk1997:79-95;Golias1957:13-14;Real-Enzyklopädie,
Hausrath1909:1704-1706,1719-1723,s.v.Fabel).Antyczneterminymożnapo-
dzielićnadwiegrupy:terminygreckieiterminyłacińskie.
I.Terminygreckie
1)σi?V05
TermintenpojawiasięwProgymnasmatachTheona(73,27;73,33).Według
niegoużywaligospośróddawnychtwórcówpoecinaokreślenieswoichbajek
(Tω^VuE\VπσAσiω^V0irπ0inTσi/).MazapewnenamyśliprzedewszystkimHe-
zjoda,uktóregopojawiasiętanazwawłaśniewodniesieniudowspomnianej
bajkiojastrzębiuisłowiku.MarianGoliasjakoprzykładyużyciategoterminu
podajerównieżbajkęArchilochaomałpie(,EpE/ωTiV,Urui^Vσi?V0V-opowiem
wampewnąbajkę)ibajkęKallimachaowawrzynieioliwce(σvK0Uδn\T0\Vσi?
V0V-posłuchajbajki;zob.Golias1957:13).Theontłumaczyówtermin,sięga-
jącdoetymologiisłowa:
σi?V05δE\0nTiKσi\πσpσi/VEσiVTiVσπEpiE/XEi
[σi?V05-ponieważzawieratakżepewnenapomnienie(radę)].
