Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8gWstęp
ponieważemocjeanalizowałzwielkąpieczołowitością,metodycznie,zodwagą
ipomysłowością.
Petrażyckijestznanyprzedewszystkimjakotwórcapsychologicznejteoriiprawa,
aleporuszałiciekawierozwijałwieleinnychważnychzagadnieńzróżnychdziedzin.
Całąjegobogatąizłożonątwórczośćmożnaczytaćprzynajmniejwsześciukluczach
interpretacyjnych
1
:1)teoretyczno-prawnym–Petrażyckizwykształceniabył
prawnikiemikoncentrowałsięprzedewszystkimnaprawie,zwłaszczanajegopsy-
chologicznejnaturzeipolityceprawa;wszelkieinneanalizysąpochodnewzględem
tegoobszaruistanowiąkonsekwencjerozważańnatentemat;2)psychologicznym–
wedlePetrażyckiegowszelkiebadanieczynnościiwytworówludzkichnależy
rozpocząćodpsychologiiemocji,albowiemwszystkiezjawiskaspołeczno-kulturowe
sąjedynietransformacjamizjawiskpsychicznych;3)socjologicznym–wswoich
badaniachPetrażyckiwychodziodpsychologii,alewzasadniczejczęścijegoteoriato
teoriasocjologiczna,jestonaprzedewszystkim–choćniewyłącznie–socjologią
prawa,którejprzedmiotstanowiądziałanieprawawspołeczeństwieiświadomość
prawna;4)filozoficznym–taknaprawdęPetrażyckiegointeresujeczłowiekijego
świat;nurtujągofilozoficznepytaniaonaturęludzkiejpsychikiimotywyludzkiego
działania,awszczególnościto,costanowinajbardziejpodstawowąipierwotną
formęprocesówpsychicznychorazichwytwory,różneformyrzeczywistości
społecznejikulturowej;5)systemowym–upodstawmyśliPetrażyckiegoleżyjedno
lubkilkapodstawowychzałożeń,względnietwierdzeń(aksjomatów),któremają
wpływnarozwiązaniepodstawowegoproblemuprawniczegoiwieluinnych
zagadnień,którePetrażyckiodważniepodejmujeirozważa;6)interdyscyplinarnym
–Petrażyckitraktujeprawojakoprzedmiotbadańinterdyscyplinarnych;odpoczątku
wykraczapozaobszarstandardowowyznaczanyprawu(historia,teoriaipolityka
prawa)idokonujeoglądutegozjawiskazinnychperspektyw;prowadzirozważania
wramachróżnychdyscyplin,zwłaszczafilozofii(metodologia,logika,filozofiaprawa,
etyka),psychologii,socjologii
2
.
1
KluczeinterpretacyjnepodajęzaPawłemJ.Smoczyńskim,aledokonujęichpewnejtrawestacji.
Ponadtouzupełniamlistęczterechkluczyodwainne–prawniczyiinterdyscyplinarny.Smoczyński
odrzucawariantsocjologiczny,psychologicznyorazsystemowy,przezktóryrozumiepewnegorodzaju
mixtumcompositum,mieszaninęróżnychrzeczy,względniepewnąformęsyntezy(byćmożewduchu
Hegla)ibroniwariantufilozoficznego(zob.Smoczyński1986:323–325).Wmojejocenienajbardziej
atrakcyjnyjestkluczszósty.
2
DlaPetrażyckiegofilozofiąwsensieścisłymjestflnajwyższafenomenologia”(lubogólnateoria
rzeczywistości),którejcelemjestpoznanieistotyrzeczywistości;takrozumianejfenomenologii(czyli
fenomenologiibardziejwsensieheglowskimniżhusserlowskim)zpomocąprzychodząniższe
fenomenologie,któredająnamwiedzęoróżnychzjawiskach,np.fizycznychlubpsychicznych(poznanie
genezyinaturyludzkichprzeżyć).
