Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Teoriewzrostuirozwojuspołeczno-gospodarczegowewspółczesnejekonomii
kówsubiektywnych.Dotychostatnichnależyzaliczyćuwarunkowaniahistorycz-
ne,sprawnośćinstytucjipaństwowych,jakośćprawagospodarczegoikoncepcjepo-
litykigospodarczej.Toczynnikisubiektywnedecydują,wjakimstopniupotencjał
tenzostaniewykorzystany67.
Jednymznajnowszychpodejśćanalitycznychdoproblematykiczynnikówwzro-
stugospodarczegojestichpodziałnatw.płytkieigłębokiedeterminanty68.Podział
tenodgrywarównieżcorazwiększąrolęwwyjaśnianiuciąglepogłębiającychsięróż-
nicnaogólnympoziomierozwojugospodarczego.Płytkiedeterminantywzrostuto
czynnikibędącewynikiemdekompozycjiwzrostunajegoczęściskładowewramach
tw.rachunkowościwzrostu(ang.growthaccounting).Wyróżniasiętutajprzede
wszystkimakumulacjęczynnikówprodukcji–kapitałufizycznego,pracy,kapitału
ludzkiegoiinnych,wzależnościdoprzyjętejstrukturyfunkcjiprodukcji,orazwar-
tośćrezydualną,tn.niewynikającązprocesuakumulacjiczynnikówprodukcji.
Elementrezydualnyokreślanyjestwliteraturzeprzedmiotujakotw.resztaSo-
lowa.Pokazujeoncałkowitąproduktywnośćczynnikówprodukcjilubtw.produk-
tywnośćwieloczynnikową(ang.totalfactorproductivity–TFPlubmulti-factorpro-
ductivity–MFP).Badaniaempirycznepoświęconeproblematycewzrostupokazują,
żewiększośćobserwowanegozróżnicowaniapoziomówPKBpercapitaijeszcze
wwiększymstopniutempawzrosturealnegoPKBpercapitawynikawłaśniezczyn-
nikarezydualnego.Głębokiedeterminantywzrostuobejmująnatomiastgeografię,
integracjęorazinstytucje.WedługD.Rodrikajedynymgłębokimczynnikiemdeter-
minującymwzrostocharakterzestricteegzogenicznymjestgeografia,rozumiana
jakozespółczynnikówpowiązanychzlokalizacją,atymsamymzwiązanam.in.
zpołożeniemgeograficznymnakuliziemskiej,wyposażeniemwzasobynaturalne,
klimatem,położeniemnadpoziomemmorzaczydostępemdomorzaitd.Integracja
orazinstytucjemająwedługD.Rodrikacharakterczęściowoendogeniczny69.Wza-
jemnerelacjemiędzyposzczególnymideterminantamiwzrostuprzedstawionona
rysunku1.
WedługD.Rodrikazarównomiędzyposzczególnymigłębokimi,jakipłytkimi
czynnikamiwzrostuocharakterzeendogenicznymiczęściowoendogenicznym,
zachodziszeregwspółzależności.Widaćwyraźnie,żegeografiawpływanaproces
akumulacjiczynnikówprodukcjiorazpostęptechnologicznybezpośrednio,atakże
pośrednioprzezwpływnapoziomintegracjigospodarkiiwymianyorazpoziom
rozwojuinstytucji.Współzależnościwystępująrównieżmiędzyintegracjąiinstytu-
cjami,cowięcej,mająnaniewpływ,przynajmniejczęściowy,procesyakumulacyjne
ipostęptechnologiczny.
67
Wartopodaćdefinicjęczynnikawzrostu.Przezczynnikwzrostugospodarczegorozumiesięzmienną
istotnie(dodatniolubujemnie)skorelowanąztempemwzrosturealnegoPKB,naktórąmożnawpływać
wceluosiągnięciaszybszegowzrostugospodarczego.Szerzejnatematczynnikówwzrostuzob.:M.Próch-
niak,Czynnikiwzrostugospodarczego-przeglądwynikówbadaempirycznych,[w:]Wzrostgospodarczywkrajach
transformacji:konwergencjaczydywergencja?,podred.R.Rapeckiego,PWE,Warszawa2009,s.32-73.
68
T.Brodzicki,D.Ciołek,Głębokiedeterminantywzrostugospodarczego-weryfkacjaempirycznazwykorzy-
staniemmetodestymacjipanelowych,flAnalizyiOpracowaniaKEIEUG”2007,nr1,s.6.
69
D.Rodrik,Institutions,integration,andgeography:insearchofthedeepdeterminantsofeconomicgrowth,Fe-
bruary2002,htp://www.hks.harvard.edu/fs/drodrik/Research%20papers/growthintro.pdf(8.12.2010),s.5.
