Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
społecznośćwielkomiejskastanowiłaskupiskowielkieliczebnieirozległeprze-
strzennie,cocharakteryzowałosiędużymrozluźnieniemwięziiichsformalizowa-
niem,atomizacją,powierzchownościąiprzelotnościąkontaktów,cospotykałosię
zkrytykąśrodowisktwórczychwkontekściekryzysużyciawspólnotowego(Sim-
mel2005;Horkheimer,Adorno1994;Benjamin1996,Riesman1996).Dlabada-
czykulturymiejskiejesencjąnowoczesnejegzystencjistałsięopisywanyprzez
Benjaminawzorzeckulturowyiosobowościowyspacerowicza(fr.fâneur),który
harmonijniełączyłarystokratyczneupodobaniadomobilnościfizycznejwczasie
wolnymzmentalnościąorazprzyzwyczajeniamiburżuazji.Nastylżyciafâneu-
raskładałosięspacerowanie,chadzaniepomieście,kontemplowaniemiejskiego
życiaorazwielogodzinneobserwowanieikomentowanieżyciaulicy,comiałoteż
stanowićprzeciwwagędlabogatychzapracowanychmieszczuchów.JakpiszeKon-
stantyStrzyczkowski(2012:22)poruszaniesięwsferzepublicznejdostarczałomu
wolnościinterpretacji,nadawaniaznaczeńczydopowiadaniahistorii,wwarun-
kachnarastającejpowierzchownościkontaktówiwzajemnejnieuwagi.
Rozrastającasięprzestrzeńmiejskazeswoimimiejscamipublicznymi(po-
wstającelicznieparki,sklepoweulice,kluby,kawiarnie,puby,domyhandlowe,
obiektysportowe)pobudzaładokonsumpcji,którastawałasięnietylkobieżącym
zaspokajaniempotrzeb,aleprzedewszystkimsposobemartykulacjitożsamości,
formąwyrazuaktywnościczasuwolnego.Przypomocydóbrkonsumpcyjnych
jednostkimogłymanifestowaćstyleżycia,sankcjonującpojawianiesięnowychro-
dzajówpotrzebzwiązanychzwarunkamiżyciawspołeczeństwieprzemysłowym,
takichjak:potrzebyregeneracyjne,komunikacyjne,orientacjiiinformacji,przy-
należnościiprestiżuczyprzyjemnościisamorealizacji,atakżecoraztonowych
sposobówichzaspokajania.Możnapowiedzieć,żemnogośćizróżnicowanieofert
isytuacjiżyciowychoferowanychprzezmiastopoddawanebyłotaknowymfor-
momoddziaływaniaikontroliinstytucjonalnej,jakiwcorazwiększymstopniu
indywidualnejkorekcie(por.Krajewski1999).
Racjonalnarekreacja
Industrializacjaiurbanizacjaprowadziłydostopniowejtransformacjizacho-
wańczasuwolnegonarzeczcorazdokładniejszegojegoplanowania,kontrolioraz
kwantyfikacji,wydzieleniasferypracyodczasuwolnego,sferyprywatnejodpu-
blicznejczyprocesuprodukcjiodreprodukcji(Mommas2003:22-23).Tymsa-
mymaktywnościwolnoczasowe,którychrealizacjawpoczątkowymokresiemiała
charakterdorywczy,przypadkowynabierałyzczasemregularnościiwyodrębniały
sięzszerszegokontekstuspołecznego.WkonsekwencjiprzezcaływiekXIXzesta-
leniuulegałyrozmaiteformyaktywnościdostarczająceprzyjemnościirozrywki,
takiejak:rekreacja,towarzyskość,zabawa,hobbyczyhazard,realizowanewprze-
28
WydawnictwoNaukoweUAM–wszelkieprawazastrzeżone
