Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
natemattopografiiihistoriitychmiejsc–żezostałzniszczonyw1918
rokupodczaszaciekłychwalkwręcz,nabagnety,anawetnamiotacze
ognia,międzyniemieckimioddziałamiabatalionemamerykańskiej
armii,coprzypłaciłażyciemzatrważającaliczbażołnierzyzobu
stron…W1928rokustanPensylwaniaofiarowałmiastunowymost,
zposągaminawysokichkolumnach,którymiałbyćpomnikiem
–jednymzjakżelicznychwregionie–wzniesionymnacześćofiar
tegomorderczegoszaleństwa.Jaksobiewyobrazić,żeokolicetak
dzi​siajspo​koj​ne​go,taksen​ne​gomia​stecz​ka,gdziewpo​po​łu​dniaowych
letnichdnipanowałaniemalabsolutnacisza,zrzadkaprzerywana
odgłosemsilnikasamochodu,ciężarówkialbotraktora,byływiek
wcześniejteatrempełnymzgiełkuiokrucieństwa,przemocy
iprzerażenia,przezwielelat,ażpoostatniemiesiące,ostatniedni,
ostatniegodzinytejjatki,którejwielkiJaurèsnapróżnostarałsię
uniknąć,płacącżyciemzatrzeźwośćumysłuiodwagę,cechującejego
politycznądziałalność.Podczasniemieckiejofensywy1940rokuten
mostpomnikrównieżzostałzburzony,apotemwlatach
pięć​dzie​sią​tychod​bu​do​wa​nywnie​zmie​nio​nejpo​sta​ci.Po​wi​nie​nemtam
pojechać,żebyzobaczyćtenzabytek,którynazdjęciachwyglądatak
pięknieismutnozarazem.Czyistniejądokumentylubksiążki
związanezhistoriątejwielkiejwsiiokolicznychgmin?Następnym
ra​zemza​py​tamotowksię​gar​ni-pa​pe​te​rii.
Wszystkieteplanyniewyszłypozaetapmrzonek.Wpewiensposób
Fismespozostaniedlamniejedynienazwą.Efemerycznympunktem
wmojejprzestrzenimentalnej.Jużtomówiłem:byłemtamtylkodwa
razy.Wdwakolejnedni.Wsierpniu…Wtymczasiewyobrażałem
sobie,żebędęmusiałprzyjeżdżaćtamregularnie,żebyodwiedzać
matkę,gdywrazzbraćmiumieścimyjąwdomuopieki,gdzie
wkońcuudanamsięznaleźć„wolnemiejsce”.Myśleliśmy,żenie
mainnegowyjścia.Rozmawialiśmyzniąotymjużodjakiegośczasu.