Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ł.T.Sroka,ŻydziwKrakowie.Studiumoeliciemiasta1850–1918,
Kraków2008,ISBN978–83–7271–465–7,©byWNUniwersytetuPedagogicznego2008
Krakowianiemieliświadomośćstagnacji,wjakiejznajdowałosię
miasto.Narzekanienaniedolęgospodarcząipolitycznąstanowiłopo-
pularnytematrozmówprowadzonychwśrodowiskudomowymiza-
wodowym.Dialognatentematprowadzonorównieżnałamachprasy.
Swojespostrzeżeniawyrażalitzw.zwyklimieszkańcy,politycyipubli-
cyści.Zewzględunabarwneiobrazowesłownictwozwracauwagęlist
nadesłanyprzezjednegozczytelników„Czasu”:
SzanownyPanieRedaktorze!
Nieżartuję–comówię,jestistotnąprawdą,żekażdyobcy,coonasz
Krakówzawadzi,choćbywprzóddużykawałświataobjechał,niespotkał
sięnigdzieanigdziezmiastemtaksmutnym,takbiednymabrudnym,
jaktenKrakównasz,auderzygoteżniepoczesnaminaludnościjego,bo
mieszkańcyKrakowałazimyponim,jakbyciężkąchorobąznękani[…].
Unaskażdychodzizezwieszonągłowąispuszczonymnosem,bijesię
zkłopotemirachujesię,irachuje;isuszytębiednągłowę,bookołoniego
strach,czyliwystarczynachlebpowszedni.[…]Gdyprzeszłośćinnych
miastskładałasięnaichzapomożenieidobrybyt,unasprzeciwnie,prze-
szłośćKrakowajestprawdziwąmartyrologią4.
Powyższaopinia,podobniejakwieleinnych,choćjednostronna
iskrajniepesymistyczna,dobrzeodzwierciedlapanującąwKrakowie
atmosferę.
Dodajmy,żeKrakówniebyłodosobnionywswoimniedostatku,
wręczprzeciwnie,jegopołożeniekorelowałozpowszechnąwGalicji
biedą.Miastoznajdowałosię„Wkraju,gdzierolajestniemalwyłącz-
nymwarsztatempracy,stosunkiludziokołoniejchodzącychsąpod-
stawą,naktórejsięopierabogactwonarodowe”5.Wieledziedzinżycia
pozostawałoniedoinwestowanych,np.edukacja,służbazdrowia,ubez-
pieczeniaspołeczne.
Wtymczasiewiększośćmieszkańców,wtymtakżeŻydzi,znaj-
dowałasięwbardzotrudnejsytuacjiekonomicznej.Widokżebraków
–miejscowychiprzyjezdnych–naulicachKazimierzanienależałdo
rzadkości.Wszędobylskieżebractwopotęgowałopoczuciebiedy,którą
wtakichokolicznościachprzynajmniejczęśćosóbgotowabyłaokre-
ślaćjakocechęcharakterystycznąskupiskwielkomiejskich.Nałamach
ówczesnejprasyżydowskiejmożemyzatemznaleźćapeleskierowane
napoparcieadresuobywatelikrakowskichpodanegorządowifrancuskiemuiangielskiemu
wpaździerniku1839rokuzdołączeniemzbiorudokumentówprzezLudwikaKrólikow-
skiego,BibliotekaCzartoryskich(dalejBC),rkps5359.
4„Czas”1866,nr51.
5W.Kalinka,GalicjaiKrakówpodpanowaniemaustriackim.Wybórpism,wyboru
dokonał,wstępemiprzypisamiopatrzyłW.Bernacki,Kraków2001,s.1.Por.M.Śliwa,
Nędzagalicyjska.Mitirzeczywistość,[w:]Galicjaijejdziedzictwo,t.I:Historiaipolity-
ka,red.W.Bonusiak,J.Buszko,Rzeszów1994,s.145–155.
21
