Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ł.T.Sroka,ŻydziwKrakowie.Studiumoeliciemiasta1850–1918,
Kraków2008,ISBN978–83–7271–465–7,©byWNUniwersytetuPedagogicznego2008
ProcesuprzemysłowieniaKrakowanieprzyniósłgwałtownych
przeobrażeńwstrukturzezawodowej,aczkolwieknaprzełomieXIX
iXXwiekucorazwiększaliczbamieszkańcówznajdowałazatrudnie-
niewprzemyśle.Wbadanymokresieprzemysłstanowiłtrzecieco
dowielkościźródłozatrudnienia.Najwięcejmiejscpracydostarczała
służbapubliczna(pracownicyadministracji,szkolnictwa,instytucji
naukowo-kulturalnychorazwymiarusprawiedliwości)izawodywol-
ne(np.adwokaci),wdalszejkolejnościhandel20.Wswojejstruktu-
rzezawodowejKrakówzbliżonybyłdoLwowa21,podczasgdyBrno
iGraznajwiększezatrudnieniewykazywaływprzemyśle.W1890
rokuna100osóbKrakówwykazywał47czynnychzawodowo,Lwów
47,Brno51,Graz56.AzatemBrnoiGrazwykazywaływiększą
liczbąosóbczynnychzawodowo,natomiastwKrakowieiweLwo-
wiedostrzegamywiększąliczbęczłonkówrodzinnieczynnychzawo-
dowoisłużby22.
IndustrializacjaKrakowaniezdołałazburzyćrelacjizawodowych,
któreodwielulatfunkcjonowaływśródtutejszejspołecznościżydow-
skiej.TradycyjnienajwięcejŻydówutrzymywałosięzhandludetalicz-
negoihurtowego,wdalszejkolejnościzrękodzielnictwaiprzemysłu
(zob.tab.1)23.Danezespisuprzeprowadzonegow1891rokupotwier-
dzają,żeŻydziwposzczególnychprofesjachstosunkoworzadkopeł-
nilifunkcjewyrobnikówisłużących.Rósłnatomiastichudziałwśród
proletariaturzemieślniczegoiprzemysłowego,przyczymwdalszym
ciąguodsetekosóbusamodzielnionychbyłwyższyniżwśródchrześci-
jan.SzczególnieabsorbowałŻydówprzemysłlekki,tkacki,papierni-
czy,skórzany,spożywczyiodzieżowy.Stosunkowoczęstowystępowali
jakoczłonkowierodzinpozbawieniinnychzajęć;naprzełomieXIX
iXXwiekubyłoichśrednio20%więcejniżkatolikówi10%więcej
niżprzedstawicieliinnychwyznań24.Wedługspisuz1891roku222
Żydów,wtym12kobiet,znajdowałozajęciewwojsku.
20Zob.I.Homola,„Kwiatspołeczeństwa…”(Strukturaspołecznaizaryspołoże-
niainteligencjikrakowskiewlatach1860–1914),Kraków1984.
21Por.S.Pazyra,LudnośćLwowawpierwszejćwierciXXwieku,[w:]Studiazhi-
storiispołecznejigospodarczejpoświęconeprof.drFranciszkowiBujakowi,Lwów1931,
s.435–439.
22R.Sikorski,Krakówwroku1900orazjegopodziaładministracyjnywciąguXIX
stulecia,Kraków1904,ArchiwumPaństwowewKrakowie(dalejAPKr.),sygn.IT1318,
s.19.
23Por.K.Karolczak,LudnośćżydowskawKrakowienaprzełomieXIXiXXwieku,
[w:]ŻydziwMałopolsce.Studiazdziejówosadnictwaiżyciaspołecznego,podred.F.Ki-
ryka,Przemyśl1991,s.254.
24StatystykamiastaKrakowa,t.I,Kraków1887,s.111,112,obliczeniawłasne.
26
