Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Węglowodanyproste,nazywanerównieżcukramiprostymi,sątowęg1owo-
dany,którychniemożnarozłożyćczynnikamihydrolizującymidocząstekprost-
szych.Zawierająod3do10atomówwęglawcząsteczce.Naturalnecukryproste
występującewprzyrodziepowstająwdrodzefotosyntezyroślinwyższychimają
budowępentoz(C
5H
100
5),heksoz(C
6H
120
6)iheptoz(C
6H
140
7).Pentozywprzyro-
dziewystępująwformiepolisacharydów–pentozanów.Dopentozzaliczasię
arabinozę,ksylozęirybozę.Zcukrówtychzbudowanesągłówniehemiceluloza,
pektynyigumyroślinne.Heksozysąnajpospolitszymiinajważniejszymicukrami
występującymiwprzyrodzie.Zaliczamydonichglukozę,fruktozę,mannozęigalak-
tozę.Zglukozyzbudowanesądwucukry–sacharoza,maltozailaktoza.Sacharoza
jestnp.syntetyzowanaigromadzonawtrzciniecukrowejiburakachcukrowych.
Maltozapowstajewprocesiehydrolizyskrobi.Laktozajestwęglowodanemmleka
ssaków.Dwucukrowcemjestrównieżcelobiozapowstającawprocesiehydrolizy
celulozy.Wprzyrodziewystępujątakżetrój-iczterocukry,leczwniewielkich
ilościach.Trójcukremjestrafinozawystępującawmałychilościachwcukrzetrzci-
nowym,aczterocukramisąstachiozaiwerbaskoza,występującewnasionachroślin
strączkowych,np.wsoiiwłubinach.
Węglowodanyzłożone.Sątozwiązkiorganiczneodużejmasiecząsteczkowej,
hydro1izującedocukrówprostych.Najważniejszeznichtoheksozany,którepo
hydroliziepodwpływemkwasówlubenzymówrozkładająsięwyłączniedohek-
soz.Dowęglowodanówzłożonychzaliczasięskrobię,glikogen,celulozę,hemi-
celulozęipektyny.
Skrobiajestwęglowodanemzapasowympowstającymwroślinachasymilują-
cych.Gromadzonajestwziarniezbóż,bulwachziemniaków,kłączachiowocach
np.bananowca.Jestenergetycznymmateriałemzapasowymzużywanymwproce-
siekiełkowaniaroślin.Skrobiagromadzonawnasionachjestlepiejtrawionaprzez
zwierzętaaniżelipochodzącazbulwikłączy.Dlazwiększeniastrawnościsurowa
skrobiaziemniaczanawymagażelatynizacji.Procestenzachodzipodwpływem
temperatury+80OCwczasiegotowania,parowaniaiogrzewania.Skrobiahydrolizuje
dodekstrynimaltozy,adalejdoglukozy.Uzwierzątrozkładskrobizachodzipod
wpływemendogennychenzymówtrawiennychśliny,amylazytrzustkowejijelitowej,
auprzeżuwaczyrównieżwżwaczupodwpływemamyloglukozydazybakteryjnej.
Inulinawystępujewniektórychroślinach,np.wkorzeniachcykoriiibulwach
topinamburu,jakomateriałzapasowy.
Glikogenjestwielocukrempowstającymworganizmachzwierzęcych.Gromadzi
sięwwątrobieimięśniach.Hydrolizujedomaltozy,anastępniedoglukozy.
Hemicelulozytogrupazwiązkówpolimerycznychzawierającycharabinozę,
ksylozę,glukozę,galaktozę,ramnozęikwasyuronowe.Sąoneskładnikiemścian
komórkowychrośliniwystępujązcelulozą.Składhemicelulozjestzmiennyizależ-
nyodgatunkurośliny,budowyorazstadiumdojrzałości.Hemicelulozysątrawione
przezmikroorganizmyżwaczowe.Zwierzętamonogastrycznewykorzystująje
wniewielkimstopniuwwynikutrawieniaprzezbakteriejelitowe.
Celulozajestgłównymskładnikiemściankomórkowychroślin.Obficiewystę-
pujewtkankachprzewodzącychroślin,włodygach(słomie),łuskachiokrywach
5
