Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
HubertIzdebski
Badanianadadministracjąpubliczną
1.Zagadnieniaogólne
Termin„administracja”narodziłsięwstarożytnymRzymie,awżywychjęzy-
kacheuropejskichwystępujeodśredniowiecza.Oddawnamiałon–imaobecnie–
różneznaczenia,choćwszystkieonepozostająwzwiązkuzjegoźródłosłowem,tj.
połączeniemłacińskiegoczasownikaministrare–służyćzumacniającymelement
służebnościczycharakteruwykonawczegoprzedrostkiemad;administraremogło
znaczyćobsługiwać,azbiegiemczasutakżezarządzać,anawetkierować,lecznigdy
nierządzić–gubernare,tj.podejmowaćrozstrzygnięciawistotnychsprawach[Iz-
debski2001I,s,11].Administracjamazatempewiencharakterobsługowy,organi-
zatorski,wykonawczyczyteżoperacyjny,służącokreślonemuczynnikowidecyzyj-
nemu–czynnikowipolitycznemuwnajszerszymznaczeniutegoterminu(przyro-
zumieniupolitykijakodokonywaniawyborucelóworazsposobówichrealizacji).
WspółczesnyautorangielskiAndrewDunsirewyliczyłażpiętnaścieznaczeń
iodcieniznaczeniowychterminu[Dunsire1981].Itakadministracjamożeozna-
czaćzarządzaniejakimikolwieksprawami–sprawamiosobyczyinstytucjiprywat-
nej,strukturykościelnej,państwabądźinnejinstytucjipublicznej,alemożeteż,
zwłaszczawtradycjijęzykówromańskich,ograniczaćsiędozarządusprawamipu-
blicznymi.Wtradycjianglosaskiejprzeważatenpierwszykierunekrozumienia,
wzwiązkuzczymnaokreśleniezarządusprawamipublicznymiużywasięterminu
„administracjapubliczna”,corazczęściejstosowanegotakżewjęzykachkontynentu
europejskiego.Mowatuoadministracjiwrozumieniuokreślonejfunkcji–wzna-
czeniuprzedmiotowym.Dowykonywaniatejfunkcjitworzysięcorazbardziejroz-
budowanestruktury,aparat–administracjępublicznąwznaczeniupodmiotowym.
Wkażdympaństwiepełnionafunkcjeorganizatorską,wykonawczączyteżope-
racyjną.Oddawnateżwystępujeaparatsłużącyczynnikowi,którymożnaokreślić
jakopolitycznyiktórymaróżnąpostaćwzależnościodformypaństwa–istnieje
administracjapublicznawznaczeniunietylkoprzedmiotowym,aleipodmioto-
wym.DopieroodXVIIIwiekuaparattenzacząłtrwalecharakteryzowaćsięwspół-
czesnymicechami,któredasięsprowadzićdotrzechaspektów:skonstruowania
wznaczącymstopniunasystemiebiurokratycznym,wneutralnymrozumieniubiu-
13
