Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Organelle.Opróczwspomnianychtworówwperykarioniewystępująobficieorganel-
le,takiejakmitochondria,siateczkaśródplazmatycznagładka(bezziarnista)ilizosomy.
Błonakomórkowa.Protoplazmatycznabłonakomórkowa(neurolemma)pokrywa
całąkomórkęnerwowąwrazzjejwypustkamiitworzyograniczenieperykarionu.Odze-
wnątrzprzylegajądoniejgłówniekomórkiglejowe,dendrytyneuronówsąsiednichoraz
zakończeniaaksonówtworzącychwwielumiejscachpołączeniasynaptyczne.
Dendryty
Budowawewnętrznadendrytówtylkowniewielkimstopniuróżnisięodbudowype-
rykarionu.Znajdująsiętutajliczneneurofibryle(neurofilamentyineurotubule),mito-
chondriaorazinneorganelle.Natomiastziarnistościzasadochłonnesąwidocznetylko
wnajgrubszychdendrytach.
Wmiejscuodejściaodciałakomórkidendrytysąszerokie.Kuobwodowizwężająsię,
dzielącsięzwykledychotomicznienacorazdrobniejszegałęzie.Powstajewtensposób
nierazbardzorozgałęzioneidalekosięgającedrzewodendrytyczne.Dendrytywiększo-
ścikomóreknerwowychmająuwypuklenia,zwanekolcamidendrytycznymi
(ang.dendriticspines)lubpączkamidendrytycznymi(gemmulidendritici).Są
onelicznewczęściśrodkowejiwkońcowychodcinkachdrzewadendrytycznego;wden-
drytachgrubszychwystępujątylkosporadycznie.
Niektóreneuronyniemająkolcówdendrytycznych;stądpochodzipodziałkomórek
nerwowychnakolcowe(ang.spinyneurons)ibezkolcowe(ang.aspinyneurons).Błona
plazmatycznadendrytówjestprzedłużeniembłonyplazmatycznejperykarionu.Przylega
doniejjednaknaogółwięcejkolbsynaptycznychiznajdujesięwięcejsynapsniżnape-
rykarionie;połączeniasynaptycznesąszczególnielicznenakolcachdendrytycznych.
Akson.Włóknonerwowe
Akson,czylineuryt,zwanyrównieżwypustkąosiowąlubcylindremosiowym,
rozpoczynasięwperykarionielubwjednymzdendrytówwpostacitzw.wzgórka
aksonalnego.Oddendrytuaksonróżnisięnaogółstałąśrednicąniemalnacałejswej
długości.Mogąodchodzićodniegokolaterale,niekiedydzielisięnaszeregodgałęzień,
awkońcowymodcinkuoddajegałązkikońcowe.
Aksoplazma.Cytoplazmaaksonu,czyliaksoplazmajeststosunkowoubogaworga-
nelle.Wdużejliczbiewystępujątujedynieneurofilamentyineurotubulewidocznewmi-
kroskopieświetlnymwpostacineurofibryli.Mająonebardziejuporządkowanyukładniż
neurofibryleperykarionówidendrytów.
Wobrębieaksoplazmynastępujetransportsubstancjichemicznychiorganelli(ang.
axonalflow).Transporttenodbywasięwobukierunkach:odperykarionudozakończeń
aksonu,jakrównieżwkierunkuprzeciwnymodzakończeńdociałakomórki.Rozróżnia
siętransportpowolny,okołomilimetralubkilkumilimetrównadobę,itransportszybki,
wynoszącyod100do300mmnadobę.
Aksoplazmajestotoczonaodzewnątrzcienkąbłonkąprotoplazmatyczną–aksolemą
orazosłonkami.Aksonwrazzosłonkamitworzystrukturę,zwanąłączniewłóknem
nerwowym.
Ciałakomóreknerwowychznajdującesięwistocieszarejukładunerwowego,ich
dendrytyorazpoczątkoweodcinkiaksonówniemająwłasnychosłonek.Dalszeodcinki
wieluaksonówsąpokryteosłonkąmielinową,czylirdzenną;sątowłóknardzenne
albomielinowe(neurofibraemyelinatae).Oprócztegoistniejąwłóknabez-
rdzenne(neurofibraeamyelinatae),bezosłonkimielinowej.Włóknardzennesąszcze-
gólnielicznewistociebiałej,którejdziękimielinienadającharakterystycznywygląd.
Wośrodkowymukładzienerwowymosłonkiwłókienzarównordzennych,jakibez-
rdzennych,sąwytworemkomórekglejuskąpowypustkowego.Wukładzienerwowym
obwodowymtęsamąfunkcjęspełniająkomórkiosłonkowe,lemocyty(komórki
Schwanna),będąceodpowiednikiemglejuwnerwachobwodowych.Sątokomórkiwy-
dłużone,ocienkichjądrach;układająsięonepierwotnienaaksonach,tworzącnaichpo-
wierzchnipojedynczysznurkomórkowy.
8
