Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
2.Astronomiasferyczna
gwiazdowym,Θ.Rysunek2.10pokazuje,żedlado-
wolnegoobiektu:
(2.11)
gdziehjestjegokątemgodzinnym,a!rektascensją.
Rys.2.10.Związekpomiędzyrektascensją!,kątemgo-
dzinnymhiczasemgwiazdowymΘ.Kątgodzinnyiczas
gwiazdowymierzymyodpołudnikazgodniezewska-
zówkamizegara,zaśrektascensjęwprzeciwnymkierun-
kuodpunktuBarana.Czasgwiazdowytokątgodzinny
punktuBarana
Kątgodzinnyiczasgwiazdowyrosnąwsta-
łymtempie.Wygodniejestwięcwyrażaćjenie
wstopniach,leczwjednostkachczasu:godzinach,
minutachisekundach,pamiętając,że24h=3600,
1h=150,1m=15!itd.Wtychjednostkachwyraża-
myrównieżrektascensję.Wszystkietewielkości
przybierająwartościzzakresu[0h,24h].Tenzwy-
czajwyjaśnianazwękołogodzinne-półkolewiel-
kie,wzdłużktóregokątgodzinny(lubrektascen-
sja)jeststały(łączybiegunidanyobiekt).
Wpraktyceczasgwiazdowyłatwowyznaczyć,
kierującteleskopnadowolnągwiazdę.Zeskalina
teleskopieodczytujemyjejkątgodzinny,dodajemy
znalezionąwkatalogurektascensjętejgwiazdy
iotomamyczasgwiazdowywdanejchwili.Czas
gwiazdowynadowolnyinnymomentobliczymy,
dodającróżnicęczasuodchwiliobserwacji.Jeśli
chcemybyćdokładni,domierzeniaodstępówcza-
sumusimyużyćzegaragwiazdowego.Wstosun-
kudozwykłegozegarasłonecznegospieszysięon
o3m56,565nadobę:
24hczasusłonecznego
=24h3m56,565czasugwiazdowego.(2.12)
PrzyczynąjestruchobiegowyZiemi.Gwiazdy
wydająsięporuszaćponiebieszybciejniżSłońce,
więcizegargwiazdowymusibiecszybciej.(Wię-
cejnatentematwp.2.13).
Zależnościpomiędzywspółrzędnymihoryzon-
talnymiirównikowymiłatwoznajdziemy,używa-
jącwzorówtrygonometriisferycznej.Zporówna-
niarysunków2.6i2.11wynika,żemusimydoko-
naćnastępującychpodstawieńdowzoru(2.5):
(2.13)
Kątϕwostatnimrównaniujestwysokościąbie-
gunaniebieskiego,czyliszerokościągeograficzną
obserwatora.Dokonawszytychpodstawień,uzy-
skujemy:
(2.14)
Rys.2.11.Trójkątparalaktyczny,służącydodokonywa-
niatransformacjipomiędzyukłademhoryzontalnym
arównikowym
Odwrotnątransformacjęotrzymamy,podsta-
wiając:
(2.15)
skąd:
(2.16)
