Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
2.Astronomiasferyczna
tonazywamyprecesją.Pełnyobrótzajmujeok.
26tys.lat.Obecniebiegunniebaznajdujesięok.10
odPolarnej,alezaok.12tys.latbędzieniedaleko
Wegi(rys.2.16).
Różniczkującużyteprzedchwiląrównanie:
otrzymujemy:
apopodstawieniuwcześniejuzyskanegowyra-
żenianadδizastosowaniupierwszegorównania
zzestawu(2.22)mamy:
Upraszczającto,otrzymujemy:
(2.26)
Jeślidλjestrocznymprzyrostemdługościeklip-
tycznej(ok.50″),toprecesyjnezmianydeklinacji
irektascensjimożnawyrazićwzorami:
Rys.2.16.Skutkiemprecesjibiegunzataczananiebie
okrągwokresieok.26tys.lat.Około5tys.lattemuznaj-
dowałsięniedalekogwiazdyOSmoka.Obecniewciąż
(2.27)
zbliżasiędoPolarnej,alepotemzaczniesięodniejodda-
lać,byzaok.12tys.latznaleźćsięnieopodalWegi
Zwyklezapisujesięjewpostaci:
ZpowoduprecesjipunktBaranastaleprzesuwa
siępoekliptycezgodniezewskazówkamizegara,
wtempieok.50″rocznie.Wrezultaciewtymsa-
mymtempierośniedługośćekliptycznawszyst-
kichobiektównaniebie.Zmieniająsięrównież
obiewspółrzędnerównikowe.Wobectegomusimy
znaćmoment,naktórysąpodanewspółrzędne,
czyliepokę.Obecniewiększośćmapikatalogów
sporządzonajestnaepokęJ2000.0,codokładnie
oznaczapołudnie1stycznia2000r.,czylidatęju-
liańską2451545,0(zob.p.2.15).
Wyprowadzimyterazwzorynaspowodowane
precesjązmianyrektascensjiideklinacji.Weźmy
ostatnierównaniezzestawu(2.23),
gdzie
(2.28)
(2.29)
izróżniczkujmyje(precesjaniezmieniaβ):
Podstawiającdoprawejstronydrugązależność
zzestawu(2.22),dostajemy:
(2.25)
sąstałymiprecesji.Niestetynachylenieekliptykiε
niejestidealniestałe,więcwartościminpowoli
sięzmieniają.Taknieznaczniejednak,żemożemy
jeuważaćzaniezmienne,oiletylkoniechodzi
obardzodługieodcinkiczasu.Wartościmindla
kilkuepokpodanesąwtabeli2.1.
Gdychcemyobliczyćzmianęwspółrzędnych
wczasiedłuższymniżkilkadziesiątlat,trzeba
zastosowaćbardziejwyrafinowanąmetodę.Jej
wyprowadzenieprzekraczazakrestejksiążki,ale
niezbędnewzorypodanesąwramce2.1.
Nutacja-płaszczyznaorbityKsiężycajestnachy-
lonadoekliptyki,więcrównieżprecesuje.Pełny
obrótzajmuje18,6lat,ztymsamymokresemza-
kłócającprecesjęZiemi.Tenefekt,zwanynutacją,
