Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
1.Bilanspłatniczyamechanizmydostosowawcze
a)jakoproblemzniekształconychrelacjicenwhandluzagranicznymlubniedostatecz-
nejkonkurencyjności,
b)jakoproblemnadmiernychwydatkówkrajowychwstosunkudoosiągniętegopro-
duktukrajowegolubproblemkrajów„żyjących”ponadstan,
c)jakoefektnierównowagimonetarnejkrajówdopuszczającychdonadmiernejpodaży
pieniądzawzględempopytukrajowego.
Wewszystkichwymienionychszkołachzakładasię,żezewzględunakoniecznośćjed-
noczesnegorozwiązywaniaprzedstawionychwyżejproblemówmusiistniećwyraźny
związekprzyczynowo-skutkowypomiędzynaturąmechanizmudostosowawczegoarze-
czywistymiprzyczynaminierównowagibilansupłatniczego.
Trzyteoretyczneszkołyobjaśniającegłówneźródłatrudnościpłatniczychkrajówkore-
spondująwspółcześnieztzw.podejściem(modelem)elastycznościowym,absorpcyjnym
imonetarnymdomechanizmukształtowaniarównowagizewnętrznej.Niestety,jakdotej
pory,cosugerujesięwliteraturze[J.A.Frankel,1995;A.M.Taylor,2000;A.P.Thirwall,
2003]-żadneztychtrzechujęćniesatysfakcjonujewpełniekonomistówteoretyków,
anawetuważasię,żedwaostatniepodejścia,wyprowadzonebezpośredniozrachunku
produktukrajowegoirównańprzepływurezerw,mogąprowadzićdobłędnychwniosków
wpolitycemakroekonomicznej.Celemtegorozdziałujestwskazanienaistotneograni-
czeniawymienionychteoretycznychujęćwyjaśniającychmechanizmynierównowagibi-
lansupłatniczego,którychźródłemsązarównonierealistycznezałożenia,jakteżignoro-
wanieasymetriiprocesówdostosowawczychkrajówwysokouprzemysłowionychikra-
jówrozwijającychsię.Niedostatkiwymienionychmodeliteoretycznych-wydajesię-
częściowomożezłagodzićdodatkowepodejściestrukturalne(structuralapproach),które
analizujedziałaniemechanizmudostosowawczegoprzedewszystkimwkontekściewzro-
stugospodarczego.Wtymprzypadkuwanaliziebilansupłatniczegonależałobyzatem
uwzględniaćwysocezróżnicowanycharakter(standardy)wytwarzanychwkrajachdóbr
iusługorazdostarczanychnarynkimiędzynarodowelubnabywanychprzezkrajeimpor-
tujące.Charakterdóbriusługwprowadzanychdoobrotumiędzynarodowegoodgrywa
kluczoweznaczeniedlakształtowaniawysokiejelastycznościdochodowejpopytuekspor-
towegokraju.Wymagatojednakunowocześnianiaprodukcji,dywersyfikacjiasortymentu
towarówiusług,postęputechnologicznegoiwzrostujakościprodukowanychwyrobów.
Togłównieproblemystrukturalnestojącezaniskąelastycznościądochodowąpopytueks-
portowegokrajuwywołujązasadniczetrudnościrozwojusektoraeksportowegowarunku-
jącegodynamikęwzrostugospodarczego.Wkonsekwencji,krajenierozwiązująceproble-
mówstrukturalnychsązmuszanedoutrzymywaniapermanentnych,wysokichdeficytów
wbilansiepłatniczymniezależnieodczęstoheroicznychpróbpodnoszeniaswojejniskiej
konkurencyjnościmiędzynarodowej,ograniczaniawydatkówbudżetowych,czypokony-
waniatrudnychproblemówrównowagimonetarnej.Zkolei,trzymającsiękurczowozale-
ceńdotychczasowychteoriirównowagibilansupłatniczego,proponowanymwyjściem
pozostajezwolnienie(lubograniczenie)dotychczasowegotempawzrostugospodarczego
wstosunkudoinnychkrajów.
