Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Postawiłemciępośrodkuświata,abyśtymłatwiej
mógłspoglądaćdookołasiebieiwidziećto,cojest.
Stworzyłemcięjakoistotęaniniebiańską,ani
ziemską[...],abyśmógłsamegosiebierzeźbić
iprzezwycię˝ać.
GiovanniPicódellaMirandóla:Oratió
dehóminisdignitate
I
Abyopanowaćmyśląróżnorodnośćzjawisk,człowiekłączyjewgru-
py:aosiągawnichwiększyładiprzejrzystość,gdypodzielijenawiel-
kiegrupywedlenajogólniejszychkategorii.Wdziejachkulturyeuropej-
skiejodklasycznychczasówdokonywanotakichpodziałów;czyodpo-
wiadałystrukturzezjawisk,czyteżdziałałkonformizmludzki,dość,że
tewielkiepodziałyzjawisk,najogólniejszeichkategorieutrzymywałysię
przezwiekizuderzającątrwałością.
1.Byłyisąodróżnianetrzynajwyższerodzajewartości:dobro,piękno
iprawda.ZostaływymienionejużrazemprzezPlatona(Phaedrus,246
E)iodtądutrzymałysięweuropejskiejmyśli.Zestawtenczęstowystę-
powałwśredniowieczuwłacińskiejformule:bonum,pulchrum,verum,
zniecoinnątylkokwalifikacją,niejakotrzywartości,lecztrzy„trans-
cendentalia”,czylinajwyższerodzajeorzeczeń.Jakonaczelnewartości
wymienianebyłyznówwczasachnambliższych,szczególnieprzez
francuskiegofilozofapierwszejpołowyXIXwieku,VictoraCousin.Za-
pamiętajmy:pięknooddawnajestwkulturzeZachoduuważanezajed-
nąztrzechnajwyższychwartości.
