Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
SZTUKA:DZIEJEPOJĘCIA
C.Mimouformowaniasiępojęciasztukrysunkowych,niebyłjeszcze
osiągniętydzisiejszysystempojęciowy:sztukirysunkoweniebyłyjesz-
czezłączonezmuzyką,poezją,teatrem.Niebyłodlatychsztukwspól-
negopojęciaiterminu.WysiłkikuichutworzeniuzaczęłysięwXVI
wieku,alerzeczokazałasiętrudna,realizowanietegozadaniatrwałooko-
łodwustuleci.Istniałajużświadomośćbliskościwszystkichtychsztuk,
aleniebyłojasne,cojezesobąłączyizarazemodrzemiosłinaukod-
dziela,najakiejzasadziemożebyćutworzonewspólnedlanichwszyst-
kichpojęcie.OdXVażpoXVIIIwiekpróbipomysłówbyłowiele.
III.SZTUKIPIĘKNE
Jedenzpisarzypróbowałwydzielićspośródsztuk„umysłowe”,inni
zaś„muzyczne”,„szlachetne”,„pamięciowe”,„obrazowe”,„poetycz-
ne”,awreszcie„piękne”.
Sztukiumysłowe.HumanistaflorenckiG.Manetti(Dedignitateet
excellentiahominis,1532)jużwpołowieXVwiekuwydzielałspośród
sztukartesingenuae,którątonazwęmożnatłumaczyćjakosztuki„umy-
słowe”,aletakże„pomysłowe”.Miałnamyślite,któresąwytworem
umysłuidoumysłówsięzwracają,asądził,żesąwytworemszczegól-
nym,niezwyczajnym,pomysłowym.Jednakżesprawęzmodernizowania
pojęciasztukiniewieleposunąłnaprzód,wymyśliłnowąnazwę,alenie
nowepojęcie:byłatopoprostunowanazwadlasztuk„wolnych”,zakres
pozostałtensam,włączałpodawnemunauki,aniewłączałpoezji.
Sztukimuzyczne.MarsilioFicino,kierownikakademiiplatońskiej
weFlorencji,którypisałwpółwiekupóźniej,dokonałodManettiego
więcej.WliściedoPawładeMiddelburgapisałw1492roku:„Wiek
nasz,tenwiekzłotyoddałsprawiedliwośćsztukomwolnym,długoza-
niedbywanym:gramatyce,poezji,retoryce,malarstwu,architekturze,
muzyceistarożytnemuśpiewowiOrfeusza”
3
.
3
A.Chastel,MarsileFicinetl,art,1954;–Artethumanisme∫Florenceautempsde
LaurentleMagnifique,1959.
