Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
SZTUKA:DZIEJEPOJĘCIA
vresd,un˘treconscient”,aRunesnazywajetworami,których„principle
isbasedonbeauty”.
Tymczasemsztukadzisiejszawwieluswychprądach,przynajmniej
oddadaistówinadrealistów,nieodpowiadajużtakiejdefinicji:piękno
niejestdlasztukinietylkocechąwyróżniającą,alenawetcechąniezbęd-
ną.Iteoretycy,chcącysięliczyćzesztukąwspółczesną,odrzucajątaką
definicję.Wątpliwości,czyokreślaniesztukiprzezpięknojesttrafne,
pojawiłysięjużokoło1900roku.Awpółwiekupóźniejprawiepo-
wszechnestałosięprzekonanie,żeokreślenietoniejesttrafne.Iotwo-
rzyłsięjeszczejedenokreswdziejachpojęciasztuki.
DziejetegopojęciawEuropietrwajątedy25wiekówirozpadająsię
grossomodonadwaokresy,zktórychkażdymiałinnepojęciesztuki.
Pierwszyokres–okrespojęciastarożytnego–byłbardzodługi,trwałod
VwiekudawnejerydoXVIwiekunaszej.Przeztedługiewiekisztuka
byłarozumianajakowytwarzaniewedlereguł.Byłotopierwszejejpoję-
cie.Lata1500–1750byłylatamiprzejściowymi:dotychczasowepojęcie,
choćutraciłodawnąpozycję,jednakjeszczetrwało,anowejużsięprzy-
gotowywało.Ażkołoroku1750dawnepojęcieustąpiłomiejscanowo-
żytnemu.Terazsztukaznaczyłatyle,cowytwarzaniepiękna.Todrugie
pojęcieprzyjęłosięrówniepowszechniejakprzedtemstarożytne.Za-
kresjegobyłwęższy,obejmowałowesiedemsztukzestawionychprzez
Batteuxitylkotesztuki.Mniejwięcejprzezpółtorawiekutonowepo-
jęciewydawałosięodpowiedniedotegostopnia,żeestetycyiteoretycy
sztukiniemyśleliojegozmianieiulepszeniu.Ażwreszcieprzyszła
zmiana:byłtowynikpoczęścipogłębionejanalizypojęcia,apoczęści
ewolucji,jakiejwtymczasieuległysamesztuki.Przestałysięonemie-
ścićwdawnympojęciusztuki,odpowiadaćjejwyjściowejdefinicji.
IV
.NOWESPORYOZAKRESSZTUKI
Wątpliwystałsięzakrespojęcia.Systemsiedmiusztukpięknych
wydzielonychprzezBatteuxprzestałwystarczać.Niemożnabyłotemu
zaradzićrozszerzającsystem,przyłączającdońtakączyinnąsztukę:
