Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
SZTUKA:DZIEJEPOJĘCIA
sztukę,podobniejakfakt,żekiedyindziejzaniąuważanajesttylkosztu-
kaczysta,powodujenieokreślonośćzakresutegopojęcia.
Asąinnejeszczechwiejnościwpojęciu:a)bądźobejmujeliteraturę,
bądźnieobejmuje(wzwrocie„sztukaipoezja”),b)bywarozumiana
wsensiebądździeł,bądźteżumiejętnościichwytwarzania,c)bądźmó-
wisiętak,jakbybyłajednatylkosztukaowieluodmianach(arsuna,spe-
ciesmille),bądźjakgdybybyłotylesztuk,ileodmian,jakgdybymalar-
stwobyłojednąsztuką,rzeźbadrugą,muzykatrzecią.Teformalne
chwiejnościniedostatecznieuporządkowanegojęzykaznacząwszakże
niewielewobectamtychdwuwielkich.Totamtenajwięcejprzyczyniają
siędotego,żeniemazgodycodotreścipojęciasztuki,żeposzukiwania
jejdefinicjiniedajązadowalającegowyniku.
V.SPORYOPOJĘCIESZTUKI
Przydefiniowaniupojęćwygodniejestkorzystaćztradycyjnego
przepisu:ustalićrodzaj,doktóregodefiniowanepojęcienależy,apotem
jegocechyswoiste.Otóżniemanaogółwątpliwościcodotego,cojest
rodzajem,doktóregonależysztuka:jestnimświadomaczynnośćludz-
kalub(winnymodcieniupojęcia)wytwórtejczynności.Całatrudność
leżywtym,byodnaleźćtęcechęczytecechyswoiste,któreoddzielają
sztukęodinnychczynnościiwytworówczłowieka.
WspadkupoXVIIIwiekupozostałydwiedefinicje:sztukajestwy-
twarzaniempięknai–sztukajestnaśladowaniem.
1.Cechąswoistąsztukijestto,˝ewytwarzapiękno;toklasycznadefi-
nicjastosowanaodXVIIIwieku.Wmaksymalnieskróconejpostaci
brzmitak:sztukąnazywasiętenrodzajprodukcjiludzkiej,któryzmie-
rzakupięknuiosiągaje.Upodłożatejdefinicjileżyprzekonanie,że
pięknojestintencjąsztuki,jejcelem,osiągnięciem,naczelnąwartością,
cechąrozpoznawczą.Myślozwiązkusztukiipięknajestbardzodawna:
„Służbamuzom–pisałPlaton(Resp.,403c)–powinnaprowadzićdo
kochaniapiękna”.WdwatysiącelatpóźniejL.B.Alberti(Depictura,
