Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.
Podstawowepojęciaidefinicje
1.1.Finansepubliczne-polawyborów
Przedmiotemnaszejanalizyprocesygromadzeniaiwydatkowaniaśrodkówfinan-
sowychpaństwaorazpublicznakontrolanadtymiprocesami.Procesytechcemyjed-
nakprzedstawićjakostałeścieraniesięsprzecznychinteresóworazjakoposzukiwa-
niepolitycznychkompromisówwichrozwiązywaniu,atakżesiłimechanizmów
równoważącychtenaturalnesprzeczności.Używanaimplicitewtympodręcznikukon-
cepcja„siłrównoważących”,zaczerpniętaztradycjiamerykańskiejmyślipolitycznej1,
pozwolimamynadziejęlepiejpokazaćpolawyborów,przedktóryminieuchronnie
stoimytakwtedy,kiedytworzymyprawaregulującefinansepubliczne(takiejaknie-
któreartykułyKonstytucji,ustawęofinansachpublicznych,ustawęodochodachjed-
nosteksamorząduterytorialnego,ustawypodatkowe,ustawęogwarancjachiporę-
czeniachSkarbuPaństwa),jakiwtedy,kiedynapodstawieszerokorozumianego,
organicznegoprawafinansowegowcorocznychustawachbudżetowychostatecznie
rozstrzygamyostrukturzedochodówiwydatkówpaństwa,źródłachfinansowaniade-
ficytubudżetowego,wielkościdługupublicznegoitd.,awustawachpodatkowych
określamywielkościwpływówbudżetowychzposzczególnychpodatków.
Nafinansepublicznebędziemywięcpatrzećprzezpryzmatnietylkoogólnych
zasadiprawnychpodstawgospodarkipublicznymipieniędzmi,aletakżepolitycznych
wyborówichprzestrzeni,konfliktowychinteresów,siłrównoważącychiprzyjmowa-
nychrozstrzygnięć.Będziemyzarazemstaralisięodsłonić,gdziepodpozorem
„obiektywnych”regulacjiirozwiązańczęstokryjąsięgrupowe,partykularneintere-
sy.Tozkoleipozwolidocenićznaczenieprzejrzystościijawnościfinansówpublicz-
nychdwóchfundamentalnychzasadfinansówpublicznych,którychznaczeniejest
powszechnieuznawane,alezktórychcodziennymprzestrzeganiembywaróżnie,na-
wetwśródtych,którzypotrzebęichstosowaniasamigorącoiwdobrejwierzegłoszą.
1TermintenwprowadziłprzeszłopółwiekutemuJohnKennethGalbraithwksiążceAmericanCa-
pitalism:theConceptofCountervailingPower,HoughtonMifflin,Boston1952;zob.teżJ.K.Galbraith,Spo-
łeczeństwodobrobytu,państwoprzemysłowe,cz.IV
,PIW
,Warszawa1973.
11