Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.6.SkarbPaństwa-pojęcie,funkcje
ipowiązaniazadministracjąpaństwową
InstytucjaSkarbuPaństwałączysięzroląpaństwawgospodarce.Zjednejstrony
państwopełnifunkcjeregulacyjneustalaregułyfunkcjonowaniapodmiotówgospo-
darczych,bezwzględunato,czyichwłaścicielamiosobycywilno-,czypubliczno-
prawne,stanowiiegzekwujeprawoorazregulujedziałanieinstytucjinadzorugospo-
darczego.Tefunkcjepaństwanazywanefunkcjamiimperium.
Zdrugiejstronypaństwojakowłaścicielwykonujefunkcjedominiumwstosun-
kudoswojegomajątku,toznaczywykorzystujeswojeuprawnieniawłaścicielskie
ipokrewnezarządzasektorempublicznymiwłasnościąpaństwową.Teprawawła-
snościipokrewnewstosunkudomajątkupaństwaorazinstytucjewykonującete
prawaokreślamyterminemSkarbPaństwa.
SkarbPaństwa
Pojęcieskarbupaństwałączysięzroląpaństwawgospodarce.Zjednej
stronypaństwopełnifunkcjeregulacyjne-ustalaregułyfunkcjonowaniapod-
miotówgospodarczych,bezwzględunato,czyichwłaścicielamiosobycywil-
no-,czypublicznoprawne,stanowiiegzekwujeprawoorazregulujedziałanie
instytucjinadzorugospodarczego.Tefunkcjepaństwanazywanefunkcjami
imperium.
Zdrugiejstronypaństwojakowłaścicielwykonujefunkcjedominium
wstosunkudoswojegomajątku,toznaczy,wykorzystującswojeuprawnie-
niawłaścicielskieipokrewne,zarządzasektorempublicznymiwłasnością
państwową.Tenmajątekpaństwa,związaneznimprawawłasnościipo-
krewneorazinstytucjewykonująceteprawaokreślamyterminemSkarb
Państwa.
Pojęcieskarbupaństwałączysięwięcściślezpojęciemmajątkupaństwa,aoba
sięgająhistoriistarożytnej.Jakkolwieknajczęściejłączysięjezprawemrzymskim,
któreodróżniałomajątekcesarza(nazywanyfiscusem)odmajątkupublicznegoiod
mieniaprywatnego,podobnepodziałyhistorycyznajdująjużwstarożytnymEgipcie,
azwłaszczawpaństwachdemokracjigreckiej,gdziepowstaniepierwszychskarbców
międzyVIIaIVwiekiemp.n.e.świadczyoukształtowaniusięinstytucjiskarbu18.
JednakdopierowCesarstwieRzymskim,doIIw.n.e.,skarbpaństwarozwinąłsięja-
koodrębnainstytucjaprawnaifinansowa.WPolsceoddzieleniemajątkumonarchy
odmajątkupublicznegoorazskarbupublicznegoodskarbukrólewskiegonastąpiło
wcześniejniżwwieluinnychkrajachEuropy.Zaczęłosięw1504r.oddzieleniemwy-
datkównapotrzebydworuodwydatkówpaństwowych,zakończyłozaśw1590r.peł-
18Zob.NataliaGajl,Skarbpaństwa,WydawnictwoNaukoweSCHOLARiWydawnictwoSejmowe,
Warszawa1996r,s.11inast.
28