Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
PIERWSZYOKRESFILOZOFIISTAROŻYTNEJ
3)teoriapostrzegania.PozatymEmpedokles,którymiałtemperamentraczejuczonego
przyrodnikaniżmetafizyka,pozostawiłszeregcennychpomysłówzdziedzinychemii,
biologiiipsychologiifizjologicznej.DziałaniefilozofiiEmpedoklesazostałoprzytłumio-
neprzezanalogiczne,aledojrzalszedoktrynyAnaksagorasaizwłaszczaatomistów.Jed-
nakżeoddziałałnasycylijskąszkołęlekarzyinaniektórychuczonychpitagorejczyków.
ANAKSAGORAS
WspółczesnafilozofiiEmpedoklesaiopartanatychsamychzałożeniachbyłafilo-
zofiaAnaksagorasa.
ŻYCIE.Anaksagoras,ur.około500r.,zm.zapewne428/427,byłpierwszymfilozo-
fem,któryosiadłwAtenach.ZurodzeniaionniebyłAteńczykiem,urodziłsięwKla-
zomenachwJonii.DopierojakodorosłyczłowiekprzeniósłsiędoAten,gdziewłaśnie
rozpoczynałsięwiekzłotyigdzieodtądprzezszeregpokoleńmiałabyćstolicafilozofii.
Wytworzyłwfilozofiiteorięanalogicznądotej,jakąprawiejednocześniegłosił
Empedokles.StanowiłnatomiasttypczłowiekazupełnieinnyniżEmpedokles:bardziej
trzeźwyiprosty,pozbawionyaspiracjipoetyckichipolitycznych,niegrającyroliproro-
ka.Chciałbyćtylkoiwyłączniebadaczem.Żyłwdobrowolnymubóstwie,nieceniącin-
nychdóbrniżumysłowe.
WAtenachzawarłprzyjaźńznajznakomitszymiludźmiMłodejGrecji:zsamym
Peryklesem,zEurypidesem,postępowymtragikiemsławiącymwolnośćduchairów-
ność,zFidiaszem,wielkimrzeźbiarzem.MiałmiećgłębokiwpływnaPeryklesa,apo-
średnionalosyGrecji.Ichzwiązekprzyjaźniiwspółpracatrwałylatokołotrzydziestu,
azakończyłysiętragicznie:wprzeddzieńwojnypeloponeskiejwrogowiePeryklesa,
chcącweńugodzić,uderzyliwjegoprzyjaciół.Anaksagoras,któryopuściłwówczasAte-
ny,zaoczniezostałoskarżonyiskazanynaśmierćzapoglądyastronomiczno-religijne.
NiejedynetobyłooskarżeniefilozofawGrecjimającepodkładpolityczny.Zmarł
wLampsaku.
POPRZEDNICY.FilozofiaAnaksagorasamiałatychsamychpoprzedników,coifilo-
zofiaEmpedoklesa:zjednejstronyjońskichfilozofówprzyrodyispecjalnieHerakli-
ta,zdrugiejzaśeleatów.ZeleatówoddziałałnańnietylkoParmenides,aleiZenon,pod
któregowpływemprzyjąłnieskończonąpodzielnośćmaterii.
POGLĄDY.1.T
EORIAMATERII
.TezaParmenidesajżeto,cojest,niemożeprze-
staćbyćjbyładlaAnaksagorasapewnikiem,taksamojakdlaEmpedoklesa.Isposób
pogodzeniategozałożeniazfaktemzmiennościrzeczybyłtensam:składnikiświata
sąniezmienne,alełączącsięirozłączająctworzązmienneukłady.„Napowstawanie
