Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DRUGIOKRES
FILOZOFIISTAROŻYTNEJ
(OKRESOŚWIECENIAISYSTEMÓWSTAROŻYTNYCH
V–IVW.P.N.E.)
WVwiekuośrodekżyciaumysłowegowGrecjiprzeniósłsięzkolonijdoziem
macierzystych:Atenystałysięstolicągreckiejkultury.Byłtozłotywiektejkultury,wiek
Peryklesa,czaspokojuibogactwa,rozkwitucywilizacji,sztukiinauki,czasSofoklesa,
EurypidesaiArystofanesa,FidiaszaiPolikleta.
Umysłowośćgreckauległawowymczasiegwałtownejprzemianie;rychłowyzby-
łasiępierwotnościinaiwności.Nietylkozwiększyłasięintensywnośćżyciaumysłowe-
go,alerównieżzmieniłsięjegokierunek:gdydotądprzedmiotemzainteresowaniaiba-
dańGrekówbyłagłównieprzyroda,terazstałsięnimczłowiekijegodzieła.Przemiana
objawiłasięteżwfilozofii,któraterazweszławokreshumanistyczny.
Pierwszymiwyrazicielamiowejprzemianyumysłówbylinauczyciele-wycho-
wawcy,„sofiści”iSokrates;potemdopieroprzyszlizawodowifilozofowie:Platon,Ary-
stotelesiinni.Sofiścibyliprawiewyłączniehumanistami,Sokratestymbardziej.Nato-
miastPlatonpodkoniecżycia,azwłaszczaArystoteles,łączącnowąfilozofięczłowieka
zdawnąfilozofiąprzyrody,objęlicałokształtdotychczasowychzagadnieńfilozoficznych;
praceichstanowiąjużpełnysystemfilozofii.
Dawałotohistorykomfilozofiipodstawędooddzielaniadwuokresówfilozofii:
okresuhumanistycznegooświecenia,doktóregonależelisofiściiSokrates,orazokresu
systematycznego,któregogłównymiprzedstawicielamibyliPlatoniArystoteles.Wszak-
żeszybkość,zjakątefazynastępowałyposobie,ijednolitośćwarunków,wjakichwobu
fazachrozwijałasięfilozofia,skłaniajądotraktowaniaichłączniejakojednegookresu.
Okrestenoddawnauznanyjestzaokresklasycznyfilozofiigreckiej.
Wpoprzednimokresiebrakłojeszczenaukspecjalnychobokfilozofii,onasama
byłageneralnąnauką.Wtymnatomiastweszłynadrogęszybkiegopostępuzarównoma-
tematykaiastronomiapitagorejczyków,jakmedycynaHipokratesa,historiaTucydydesa,
lingwistykaitd.;utworzyłyonezasóbwiedzytrudnyjużdoobjęciaprzezjedenumysł
iwymagałypodziałupracy.Przeztofilozofiiprzypadłinnyzakresbadań,niżmiałado-
tychczas.
SofiściiSokrates,azwłaszczaPlatoniArystoteles,zajęlipierwszyplanepokiza-
równowoczachwspółczesnych,jakipotomności.Wszelakonależypamiętać,żepoza
