Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Literaturaokresuarchaicznego
(IX–VIw.p.n.e.)
27
trycznyludowychpieśnibył,jaksięwydaje,bardzourozmaicony,nieskrępowanyjesz-
czezasadamimetrykiliterackiej.Wielemotywówpieśniludowejweszłoprawdopo-
dobniedoznanejjużnamgreckiejliryki.
Elegia
Najstarsząlirykęgreckąpoznajemyodrazuwewszystkichjejodmianach(tojestwpo-
stacielegii,jambu,pieśnimonodycznejipieśnichóralnej),które,jaksięwydaje,
powstałyrównocześnie.Genezynazwyelegii,mimoistnieniabardzowieluhipotez,
nieudałosiędotądwykryć.Dośćprawdo-
podobnajestteza,żepoczątkowoelegiąna-
Dystychtodwuwierszskładającysięzwierszyoróż-
zywanopieśńżałobnąukładanąwdysty-
nejbudowiemetrycznej.Wpoezjistarożytnejnaj-
chuskładającymsięzheksametruipenta-
częściejstosowanybyłdystychelegijny,złożony
metru.Następniezaśinazwę,imetrum
zheksametruipentametrudaktylicznego.
przeniesionozpieśniżałobnejnautwory
oinnejtematyce.Jesttojednaktylkonasze
przypuszczenie,albowiemjużwśródnajdawniejszychzabytkówznajdująsięróżneod-
mianyelegii:elegiabojowa,historyczno-wojenna,polityczna,erotyczna,biesiadna,
okolicznościowa.Wyznacznikiemgatunkupozostajemetrum–dystychelegijny.
ZanajstarszegozeznanychelegikówgreckichuważamyKallinosazEfezu(VIIw.
p.n.e.).Ztwórczościjegozachowałysiętylkofragmenty,awśródnichdłuższyfrag-
mentelegiiwojennej.Elegiategotypustanowijakbypomostmiędzyeposemaszero-
kopojętątwórczościąelegijną.Welegii
KallinosadostrzegasięzupełniewyraŹnie
Pókiżgnuśniećbędziecie,młodzieńcy,kiedyż
pokrewieństwozepiką.Wspólnymmoty-
zmężnieją
wemjestpodkreślaniewartościsławywo-
Sercawasze?Czyżwstyduwobecsąsiadównieznacie
jennej.Dozdobyciatejwłaśniesławyna-
Taknierozumniepróżnując?Myśliciemożewpokoju
wołujepoeta,zachęcającmałoazjatyckich
Trwać,awrógtymczasemziemięcałąjużposiadł.
[...]
Grekówdowalkizzagrażającymiichmia-
Nawetginącniechkażdyciśnierazjeszczeoszczepem;
stomCymmeryjczykami.Równieżdowal-
Rzecztobowiempoczesnadlamężaiświetna
kizagrzewały(znanewefragmentach)ele-
zarazem,
gieTyrteusza(Tyrtajos,VIIw.p.n.e.).We-
Walczyćwobronieojczyzny,dzieciiżonyswejprawej
długlegendyprzysłaligoAteńczycyjako
Zwrogiem;wszakśmierćztąchwiląnastanie,
kiedyjąMojry
pomocwalczącymzMesseńczykamiSpar-
Namwyprzędą,więcniechajśmiałokażdypodąża,
tanom.Dziękipobudzającymmęstwowo-
Włócznięwgóręuniósłszyisercemężnepodtarczą
jennepieśniomTyrteuszaSpartanieodnie-
Kryjąc,gdytylkomuzwrogiemwbitwiezetrzeć
ślizwycięstwo.Sławiącideałspartańskiej
sięprzyjdzie.
wspólnoty,poetaprzeciwstawiałsięarysto-
(Kallinos1,tłum.W.Appel)
kratycznemukultowijednostkowejsławy
ibohaterstwa,charakterystycznemudla
epoki.LegendazwiązanazimieniemTyrteuszaukazujeówczesnepoglądynapoezję.
Jejtwórcanietylkobyłwyrazicielemprawdtradycyjnych,alesłowajegomiałytakże
wpływaćnaaktualnewypadki.Nietylkoreferowałówczesnewydarzenia,aleuważał
zaswójobowiązekkształtowaćotaczającąrzeczywistość.Takiepojmowaniemisjipo-
