Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
3.Zdolnośćprawna
3.1.Pojęcie
Zdolnośćprawnatozdolnośćbyciapodmiotemprawiobowiązków,czy-
lizdolnośćdouczestniczeniawobrocieprawnym(S.Płaza,Historiaprawa
wPolscenatleporównawczym,cz.I:X—XVIIIw.,Kraków2002,s.212)
Wdawnymprawiemożliwośćuczestnictwawobrocieprawnymniesłużyła
wszystkimczłonkompopulacji,ajejzakreszależnybyłodszereguczynników.
Powszechnazdolnośćprawna,podobnarozwiązaniuznanemuustawodawstwom
współczesnym,polegającemunaprzyznaniujejwszystkimludziom,pojawiłasię
naziemiachpolskichpierwszyrazdopierow1798r.wKodeksieCywilnymza-
chodniogalicyjskim.
Wcześniejzdolnośćprawnawnajpełniejszymzakresieprzysługiwałaczło-
wiekowiwolnemu,zdrowemu,niepozbawionemuczci,krajowcowi(tuziemco-
wi),wstosunkachprawnychzosobamirównymistanem.Ludzienieposiadający
którejśzpowyższychcechmogli:
a)miećograniczonązdolnośćprawną,
b)niemiećwogólezdolnościprawnej.
3.2.Czynnikiwpływającenazakreszdolnościprawnej
3.2.1.Niewola
Wdawnymprawieludzieniewolniwzasadziecałkowiciepozbawienibyli
zdolnościprawnej.Traktowanibyliprzezprawojakrzeczyruchomelubczęść
nieruchomości(jeślibyliosadzeninagrunciepańskim)-niebyliwięcpodmiota-
miaprzedmiotamiobrotuprawnego.Ludnośćniewolnamogłaniekiedyuczest-
niczyćwbardzoograniczonymzakresiewobrocie,alezakreszdolnościprawnej
uzależnionybyłodwolipana.Niewolnimoglinaprzykładzajegozgodąwcho-
dzićwzwiązkimałżeńskie,zawieraćumowywdrobnychsprawach,gromadzić
środkifinansowenawykupzniewoli.
3.2.2.Stan
Wspołeczeństwiefeudalnymdecydującywpływnazakreszdolnościprawnej
miałaprzynależnośćstanowa.Względnycharakterzdolnościprawnejpolegał
natym,żeinnybyłjejzakreswstosunkachprawnychwobrębiewłasnejwarstwy
społecznej,innywkontaktachzprzedstawicielamipozostałychstanów.Wyrazem
tegobyłynaprzykładograniczeniawprawiemałżeńskim(małżeństwomiędzy