Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Przyczynąuszczerbkunaczcilubjejutratymogłybyć:
a)okoliczności,naktóreosobazainteresowanamiaławpływ:
–nagannepostępowanie(naprzykładkrzywoprzysięstwo,ucieczkazpola
bitwy,złamanieszlacheckiegosłowa-verbumnobile,nadużyciaopiekunawsto-
sunkudopupila);
–skazanienakaryhańbiące(proskrypcję-wywołanie,infamię,banicję,
pozbawienieszlachectwa);
–wykonywanieniehonorowegozawodu-zahańbiąceuznawanozajęcia
prostytutki,kata,komedianta,atakżezawodybrudnejroboty:hycla,czyściciela
ulic,łaziebnika,cyrulika.Uszczerbeknaczciszlachcicapowodowałopodjęcie
zajęciazwiązanegozrzemiosłem,kupiectwemlubpracyfizycznej;
b)okoliczności,naktóreosobazainteresowananiemiaławpływu:
–nieślubneurodzenie-człowiekurodzonypozamałżeństwempozbawiony
byłczci,niemógłposiadaćprawszlacheckich,niemiałprawadonazwiskaojca,
niedziedziczyłponim,niemiałzdolnościtestowania,niemógłsprawowaćurzę-
dówświeckichiduchownych,niemógłbyćświadkiem.Dziecipozamałżeńskie
niebyłyjednakcałkowiciepozbawionezdolnościprawnej(naprzykładmogły
zawieraćumowy,dziedziczyłypomatce).
3.2.4.Cudzoziemskość(obcepochodzenie)
Wewczesnymśredniowieczucudzoziemcyprzybywającynaterytoriumin-
negopaństwatraktowanibyliznieufnością,awsferzeprawnejpozbawienibyli
całkowiciemożliwościdziałaniainiepodlegaliochronieprawamiejscowego.
Zczasemwykształciłosięprawogościnności,którenakazywałogospodarzowi
zapewnićprzybyszowibezpieczeństwo.Wrazzrozwojemhandlumiędzynaro-
dowegocudzoziemcyuzyskaliograniczonązdolnośćprawną.Wszczególności
dotyczyłyonesferyprawaspadkowegoistosunkówwłasnościowych:
a)spadekpozmarłymcudzoziemcuprzypadałkrólowijakokaduk,jeśli
zmarłyniemiałspadkobiercyosiadłegonamiejscu(iusalbinagii);
b)majątekruchomycudzoziemcóworazpozostawionymajątekspadkowy
objętybyłzakazemwywozuzkraju.Dopierood1569r.dopuszczonowywóz
podwarunkiemzapłaty1/10ichwartościnarzeczskarbupaństwowegolubpana
miejscapobytu(prawodetraktu);
c)główszczyznazazabiciecudzoziemcaprzypadałapanującemu;
d)od1569r.cudzoziemcypozbawienibyliprawanabywanianieruchomości.
ZakaztenzniesionodopierowdrugiejpołowieXVIIIw.,abyzachęcićprzyby-
szówzzagranicydoosiedlaniasięiinwestowaniawPolsce;
e)przywilejemiastograniczałycudzoziemcomwolnościhandluniektóry-
mitowaramiizabraniałyimsprzedażydetalicznej,atakżewchodzeniawspółki
zmieszczanamipolskimi.
