Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.Kośmider,B.Mazur-Chrzanowska,B.Wyszyński,Odory,Warszawa2002
ISBN83-01-13744-4,©byWNPWN2002
1.3.Pobudzeniekomórekwęchowychiprzewodzenieimpulsów
3
1.2.Receptoryzapachu
Odorantysązwiązkami,którychkontaktzreceptoramibiałkowymiuloko-
wanymiwbłonierzęsekdendrytówpowodujepobudzeniekomórekwęcho-
wych.Wywołująonekierowanydomózgusygnałelektryczny,powstający
wskuteklokalnejdepolaryzacjibłony(patrzp.1.3).
Podobnereceptorywystępująpozaukłademnerwowym,wbłonie
komórkowejinnychtkanekorazorganizmówpozbawionychukładunerwowego(na
przykładjednokomórkowych).Sądlatychtkanekiorganizmówźródłemsygnałów
ochemicznymskładzieotoczenia.Tenrodzajinformacjiootoczeniuodegrałkluczową
rolęwprocesiebiogenezyiewolucji.Jestonnajważniejszydlawieludzisiejszych
organizmów.Uzwierzątwyższychiczłowiekajestodbieranyprzeznajstarsze
ewolucyjnieobszarymózgu,najsilniejpowiązanezobszaramiodpowiedzialnymiza
emocje.
Łańcuchyreceptorówbiałkowychzawierająfragmentyznajdującesięwewnątrz
inazewnątrzkomórkiorazfragmentytransbłonowe.Liczbaróżnychreceptorów
zapachujestznanadopieroodkilkulat.Doniedawnaprzypuszczano,żeodpowiada
niewielkiejliczbiezapachówpodstawowych(analogicznychdotrzechpodstawowych
barw).WedługJohnaAmoore3a,twórcyhipotezyzwanejwspecjalistycznym
piśmiennictwiestereochemicznąteoriąpowstawaniawrażeńwęchowych,zapach
związkuchemicznegojestrozpoznawanydziękizgodnościkształtujegocząsteczki
zkształtemjednegozsiedmiurodzajów„gniazdek”receptorowych(patrzrozdz.2)
[3].Winnychhipotezachprzytaczanoliczbęokołotrzydziesturóżnychreceptorów
[4,5].Rozwiązanieproblemuumożliwiłainżynieriagenetyczna.Posługującsię
technikąklonowania,wyodrębnionotysiącgenówkodującychreceptorywęchowe.
Stwierdzono,żekażdyznichulegaekspresjinajwyżejw0,1%neuronów.Natej
podstawieprzypuszczasię,żewjednejkomórcewęchowejdochodzidoekspresjitylko
jednegotypugenuipowstawaniajednegotypureceptora[7].
1.3.Pobudzeniekomórekwęchowych
iprzewodzenieimpulsów
Wstaniespoczynkowymkomórkinerwowej(przedpobudzeniem)jejwnętrze
maujemnypotencjałelektryczny.StężeniejonówK
+
wcytoplazmiejest
wielokrotniewiększeodstężenianazewnątrzidużowiększeodstężeniaNa
+
.
Różnicapotencjałówwystępującapomiędzyobomapowierzchniami
błonykomórkiniepobudzonejmożebyćobliczonanapodstawierównania
Nernsta.Wobliczeniachpowinnybyćuwzględnioneróżnicemiędzystężeniami
różnychjonówwewnątrzinazewnątrzkomórki.Wodniesieniudojednegorodzaju
jonów(K
+
)równaniemapostać:
